Γιατί σήμερα είμαστε εδώ. Γιατί αυτή η πρόσκληση;
Η πρώτη απάντηση έχει να κάνει με τις στιγμές που διέρχεται η χώρα. Στιγμές που είναι πάρα πολύ κρίσιμες. Οι πιο κρίσιμες της μεταπολιτευτικής περιόδου, ίσως και της μεταπολεμικής.
Δημοκρατικές και κοινωνικές κατακτήσεις που έγιναν κτήμα του ελληνικού λαού, με αγώνες, αλλά και με τη διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ κινδυνεύουν. Η χώρα οπισθοδρομεί, και το χειρότερο δεν έχει σχέδιο, δεν έχει γραμμή πλεύσης. Χάνει σε κύρος και δύναμη, γίναμε πάλι οι «φτωχοί συγγενείς της Ευρώπης». Η πρόσφατη παρουσία του Ομπάμα στην Ευρώπη έδειξε δυστυχώς ότι η Ελλάδα δεν υπάρχει στον διεθνή χάρτη. Θεωρώ την εξέλιξη πολύ ανησυχητική. Το κοινωνικό Κράτος καταρρέει. Υπάρχει φτώχεια και απόγνωση. Τα φτερά των νέων τσακίζονται. Η αξιοπρέπεια των πολιτών καταρρακώνεται. Η Ελλάδα στις δημόσιες υπηρεσίες αναστενάζει. Από τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων μπαίνουμε το 2009 με ταχύτατους ρυθμούς σε ύφεση. Στα δημόσια οικονομικά μαύρες τρύπες παντού. Το ασφαλιστικό σύστημα καταρρέει. Ο αφελληνισμός των Ελληνικών επιχειρήσεων έχει πάρει επιδημική μορφή. Η βία και η εγκληματικότητα είναι εκτός ελέγχου. Πέντε χρόνια τώρα μόνο το πελατειακό κράτος έχει μεγάλη κίνηση. Οι μεγάλες κονόμες τα σκάνδαλα και οι μίζες από τους εκλεκτούς του συστήματος διακυβέρνησης καλά κρατούν. Η πολιτική επικαιρότητα διαμορφώνεται από τα φαινόμενα διαφθοράς και τα σκάνδαλα. Τα ρουσφέτια ανθούν. Απαισιοδοξία, φόβος και ανασφάλεια είναι οι λέξεις που προσδιορίζουν την συγκυρία και ένα γενικευμένο αίσθημα κοινωνικής αδικίας κυριαρχεί στη χώρα. Και επί πλέον όλο και περισσότεροι πολίτες πιστεύουν ότι όσο περνάει ο καιρός τα πράγματα θα γίνονται χειρότερα, ότι «δεν υπάρχει ελπίς».
Το χειρότερο όμως είναι ότι οι κυβερνώντες, με πρώτο τον Πρωθυπουργό, ούτε συνείδηση της κατάστασης έχουν ούτε την ικανότητα διαθέτουν, για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των περιστάσεων. Ο κ. Καραμανλής καταγράφεται στη συνείδηση των πολιτών ως ένας κουρασμένος παρατηρητής και στην καλύτερη των περιπτώσεων σχολιαστής των γεγονότων. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι πως θα κρατηθούν στην εξουσία. «Δειλοί και άβουλοι αντάμα προσμένουν ίσως κάποιο εκλογικό-θάμα”, για να θυμηθούμε παραφράζοντας λίγο τον, Κώστα Βάρναλη.
Σ’ αυτές τις στιγμές πιστεύω ότι κανείς δεν μπορεί να μένει σιωπηλός. Είναι ώρες ευθύνης. Για τον κάθε άνθρωπο που συναισθάνεται την κατάσταση. Για τον καθένα που δεν κοιτάει μόνο τον εαυτό του, αλλά και το διπλανό του. Για τον καθένα που νιώθει ελεύθερος, που είναι κοινωνικοποιημένος, που λειτουργεί ως συμμέτοχος στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας.
Πολίτης κι εγώ, με όσα θετικά μου πιστώνει η μακρόχρονη ενεργή συμμετοχή μου στα κοινά και με όσες ευθύνες με βάζουν στη βάσανο της αυτοκριτικής, θέλω τούτη την ώρα να πω τον Λόγο μου για το σήμερα και το αύριο.
Δεν θεωρώ ότι κομίζω «γλαύκαν εις Αθήνας», ούτε να περάσει από το μυαλό σας ότι επιζητώ ρόλους. Κάλεσα εσάς σήμερα εδώ για να πω τον Λόγο μου, τις σκέψεις και τις προτάσεις μου, σε εσάς τους φίλους μου, εσάς που θέλω να κρατήσουμε τη σχέση εμπιστοσύνης και αγάπης που διατηρούμε τόσα χρόνια.
Και το ερώτημα ίσως είναι γιατί όχι στην τηλεόραση; Δεν είστε άλλωστε λίγοι εκείνοι που συχνά με ρωτάτε γιατί τον τελευταίο καιρό δεν εμφανίζομαι στην τηλεόραση;
Το τηλεοπτικό τοπίο και στο χώρο της ενημέρωσης είναι στη χώρα μας θλιβερό. Είναι εκτός θέματος. Τα γεγονότα σε μεγάλο βαθμό κατασκευάζονται και σκηνοθετούνται. Αγνοούνται τα ουσιώδη και αναδεικνύονται τα επουσιώδη. Η πολιτική απουσιάζει και δεν είναι λίγες οι φορές που υπηρετεί μόνο την επικοινωνία. Η παραπολιτική οργιάζει. Συζητήσεις οργανωμένου δημοκρατικού διαλόγου δεν υπάρχουν και αν υπάρχουν είναι ελάχιστες, είναι «οάσεις». Έτσι βιώνουμε ανούσιες συζητήσεις και ακατάσχετη φλυαρία. Ο σοβαρός και υπεύθυνος λόγος δεν έχει την «φιλοξενία της». Δεν μπορείς να πεις αυτά που εσύ θέλεις να πεις. Μετριότητες αναδεικνύονται ως αυθεντίες και «προφήτες». Είναι έτσι επιλογή μου να μην συμμετέχω, για λόγους αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας, σ’ αυτό το θλιβερό θέαμα, που θέλει να χρησιμοποιεί τους πολιτικούς ως προϊόν φθηνής και ευρείας κατανάλωσης. Αυτή μου η επιλογή δεν ακυρώνει την εκτίμηση μου για όσους από τους πολιτικούς έχουν κάνει μια άλλη επιλογή. ʼλλωστε για πολλούς επιβάλλεται ιδιαίτερα όταν έχουν μια θεσμική ιδιότητα Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι γύρω από την τηλεοπτική εικόνα λειτουργούν κυκλώματα σκοπιμοτήτων, έξω από ηθικούς φραγμούς και κανόνες δεοντολογίας. Είναι ένα επιπλέον πρόβλημα της δημοκρατίας μας που αναζητά την λύση του, κυρίως μέσα από την ενίσχυση της αξιοπιστίας της δημόσιας τηλεόρασης.
Σήμερα επιθυμία μου είναι να ανοίξω μαζί σας έναν ουσιαστικό διάλογο. Να απαντήσω στα ερωτήματα και τις αγωνίες σας. Ο διάλογος όμως δεν είναι εφικτός. Είμαστε πολλοί και δεν μπορούμε να κάνουμε το επιθυμητό. Γι’ αυτό παρακάλεσα κάποιους φίλους μου να μου θέσουν τα ερωτήματα, που και εσείς θα θέτατε και σ’ αυτά θα επιχειρήσω απαντήσεις, με βάση την γνώση και την εμπειρία μου.
Έτσι ο τίτλος της ομιλίας μου θα μπορούσε να είναι: Εμπειρίες και Μαθήματα (προτάσεις).
Το πρώτο ερώτημα είναι: Είναι τόσο ζόρικα τα πράγματα; Πώς ήλθε έτσι ουρανοκατέβατη αυτή η παγκόσμια κρίση που στριμώχνει ακόμα και ισχυρές οικονομίες; Τι γίνεται με τη χώρα μας;
Η αλήθεια είναι ότι θα έπρεπε να το περιμένουμε ότι κάποια στιγμή θα ξεσπάσει αυτή κρίση, αφού σε παγκόσμιο επίπεδο, ο χρηματιστηριακός πυρετός, και η κερδοσκοπική απληστία, δεν είχε καταλάβει μόνο την ολιγαρχία του χρήματος, αλλά είχε αγγίξει και υγιείς παραγωγικές δυνάμεις εμφυτεύοντας τους την νοοτροπία της αρπαχτής. Η ανθρωπότητα δυστυχώς στερείται ισχυρής πολιτικής ηγεσίας ικανής ν’ αντισταθεί στην γενικευμένη απληστία των παντός είδους οικονομικών ομίλων, με αποτέλεσμα οι δυνάμεις της οικονομίας να προβαδίζουν των δυνάμεων της πολιτικής. Η επικράτηση επίσης των ιδεών του νεοφιλελευθερισμού, που «εν ονόματι της ελευθερίας της αγοράς», περιφρονούν τις κοινωνικές ανάγκες, έχουν μετατρέψει τους πολίτες σε καταναλωτές και σε υπηκόους των τραπεζών. Τα πράγματα σε διεθνή επίπεδο είναι ζόρικα, η κρίση φαίνεται ότι δεν θα διαρκέσει λίγο, σίγουρα όμως θα ξεπερασθεί αλλά η επόμενη μέρα θα βρει έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό, με διαφορετικούς ρυθμούς κίνησης, με ένα διαφορετικό τρόπο ανάπτυξης, με έναν νέο καταμερισμό της εργασίας, αλλά δυστυχώς και σε βάρος των δυνάμεων της εργασίας.
Για τη χώρα μας, το κακό είναι, ότι ατύχησε τα τελευταία χρόνια να έχει μια νεοφιλελεύθερη και ταυτόχρονα παλαιοδεξιά κυβέρνηση, που εφάρμοσε μια ολισθηρή οικονομική πολιτική, αφού και η παγκόσμια κρίση να μην ξεσπούσε, η χώρα μας θα διερχόταν όπως διέρχεται τη δική της οικονομική κρίση με τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Τα καμώματα της στα δημόσια οικονομικά, οι βλακώδεις απογραφές, η αποδιάρθρωση του δημόσιου τομέα της οικονομίας, η διάλυση του κρατικού μηχανισμού, η λεηλασία των κρατικών εσόδων από τους κομματάρχες, η κοροϊδία των αγροτών, των ανέργων, των συνταξιούχων και γενικά των ευπαθών κοινωνικά ομάδων, η αφασία και αναξιοκρατία απέναντι στους νέους, η αδιαφάνεια, οι διακρίσεις, η διαφθορά, έχουν κάνει τη χώρα μας ανίσχυρη οικονομικά, πολιτικά και κυρίως ηθικά. Μείωσαν τα αντισώματα της κοινωνίας και την ικανότητα της να αντιδράσει και να αντιμετωπίσει την κρίση από καλύτερες θέσεις. Έτσι η χώρα μας μπαίνει στη κρίση με την «πλάτη στο τοίχο», χωρίς σχέδιο και το χειρότερο με την επιβολή από την Ευρωπαϊκή Ένωση σκληρών και αιματηρών για την οικονομία και το λαό μέτρων, κυρίως φοροεισπρακτικών, που η τραγωδία μας είναι ότι είναι αντίθετα από εκείνα που παίρνουν οι άλλες χώρες. Τα χαρακτηριστικά της κρίσης στη χώρα μας ασφαλώς και θα είναι η μεγάλη ανεργία, η συρρίκνωση του πραγματικού εισοδήματος των εργαζομένων και των συνταξιούχων, με τους μικρομεσαίους να βρίσκονται πρωταγωνιστές στο έργο του Μίλερ «Ο θάνατος του εμποράκου». Χιλιάδες οικογένειες μεσαίων εισοδημάτων θα γίνονται φτωχές οικογένειες, με φυσικό επακόλουθο η αποδιάρθρωση του κοινωνικού ιστού να διαμορφώνει πρωτοφανείς αντικοινωνικές συμπεριφορές και τραυματικές ψυχικές καταστάσεις. Αυτή δυστυχώς είναι η αλήθεια.
Και το ερώτημα εδώ είναι: Μπορεί ν’ αλλάξει και πώς η σημερινή νοσηρή κατάσταση; Πώς μπορεί να διαμορφωθεί και να κυριαρχήσει ένα κλίμα δημιουργίας και προόδου στη χώρα μας;
Η απάντηση μου είναι ναι μπορεί ν’ αλλάξει η κατάσταση γιατί το ζήτημα είναι κυρίως πολιτικό. Θέση μου και αλήθεια είναι ότι η οπισθοδρόμηση της τελευταίας πενταετίας δεν ακυρώνει το γεγονός ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι μια χώρα δυνατή και ξεχωριστή, ότι η αποδυνάμωση της έχει ευκαιριακό χαρακτήρα. Ας μην ξεχνάμε ότι ζούμε στην Ελλάδα του Ευρώ, στην Ελλάδα των Ολυμπιακών Αγώνων, και της μεγάλης κοινωνικής αλλαγής. Ας μην ξεχνάμε τις τεράστιες αντοχές και δυνάμεις που κρύβει αυτή η χώρα, και αυτός ο λαός.
Έτσι με μια υπεύθυνη κυβέρνηση, με μια κυβέρνηση που θα έχει σχέδιο, που θα εμπιστεύεται και θα στηρίζεται στις αστείρευτες δημιουργικές δυνάμεις της χώρας, με μια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ μπορεί να περάσουν κατά το δυνατόν πιο ανώδυνα οι επιπτώσεις της κρίσης. Η πατρίδα μας μπορεί να βγει και αναβαθμισμένη αν εκμεταλλευτεί τις νέες ευκαιρίες που από τα πράγματα ανοίγονται. Είναι η μεγάλη ευκαιρία και πρόκληση, που έχει να κάνει και με το μέλλον της χώρας. Και αυτή ως ΠΑΣΟΚ είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και να αξιοποιήσουμε. «Υπάρχει ελπίς».
Το τρίτο ερώτημα είναι: Αφού τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα το ΠΑΣΟΚ γιατί ζητάει εκλογές; Θέλει πράγματι εκλογές; Γιατί δεν αφήνει τη Νέα Δημοκρατία να διαχειρισθεί την κρίση;
Οι απαντήσεις εδώ είναι:
Η χώρα για να αντιμετωπίσει την κρίση αλλά και τα άλλα μεγάλα προβλήματα, χρειάζεται μια διαφορετική πολιτική, μια άλλη γραμμή πλεύσης, που η σημερινή κυβέρνηση δεν έχει πρόθεση αλλά και δυνατότητες ν’ ακολουθήσει. Και δεύτερον η χώρα για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα, μια κυβέρνηση και έναν Πρωθυπουργό που να μπορούν να κυβερνήσουν, σήμερα όμως η χώρα πλέον των άλλων, διέρχεται μια μακρά περίοδο πολιτικής αστάθειας και ρευστότητας. Έχουμε Πρωθυπουργό «υπό προθεσμίαν», ανήμπορο και κουρασμένο, με μεγάλη απόδειξη το κλίμα εκλογολογίας, αλλά και την μάχη των επιγόνων, των δελφίνων που έχει πάρει την μορφή ανοιχτής αμφισβήτησης στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας.
Από την άλλη μεριά το ΠΑΣΟΚ, ως η εναλλακτική πολιτική δύναμη ευθύνης, διαμορφώνει, στα πλαίσια του ιδεολογικού και πολιτικού του πλαισίου, ένα νέο σχέδιο διακυβέρνησης και μάλιστα μέσα από έναν ευρύ κοινωνικό διάλογο. Είναι έτοιμο και ικανό να εφαρμόσει το σχέδιο, έχει ικανά στελέχη, νέους αλλά και με εμπειρία, να απαντήσουν στα προβλήματα.
Μπροστά λοιπόν στη κρίση και στα αδιέξοδα, το ΠΑΣΟΚ είναι αναγκασμένο να ζητάει και να θέλει εκλογές. Η χώρα χρειάζεται μια νέα αρχή το δυνατόν συντομότερο. Αυτή είναι η αλήθεια. Το ΠΑΣΟΚ άλλωστε θα είναι ο νικητής των επόμενων εκλογών όποτε και αν γίνουν, κατά συνέπεια είτε γρήγορα είτε αργά θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα και τη κρίση και φυσικά όσο περνάει ο καιρός τα πράγματα θα είναι χειρότερα.
Ένα άλλο ερώτημα είναι: Λέτε την αλήθεια στον Λαό; Γιατί και πως εξηγείται το γεγονός μιας τόσο κακής διακυβέρνησης να μην δημιουργεί ένα τεράστιο ρεύμα νίκης υπέρ σας;
Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι λίγοι και εκείνοι που δυσπιστούν, που προβληματίζονται αν λέμε αλήθεια ή αν αναλωνόμαστε σε υποσχέσεις για να πάρουμε την εξουσία. Το κρίσιμο όμως ερώτημα εδώ είναι γιατί; Ποια είναι τα αίτια; Τι πρέπει να κάνουμε για να ανατραπεί, αυτή η δυσπιστία; Να ξεκινήσουμε με το αυτονόητο ότι σήμερα για πολύ συγκεκριμένους λόγους ο κόσμος δεν εμπιστεύεται την πολιτική και τους πολιτικούς. Υπάρχει ένα διάχυτο και δικαιολογημένο κλίμα αναξιοπιστίας. Και αυτό μας αγγίζει την ώρα που πρώτος μας στόχος είναι ο κόσμος να ψηφίσει υπέρ του ΠΑΣΟΚ και όχι μόνον να καταψηφίσει τη Νέα Δημοκρατία. Πρέπει κατά συνέπεια να βάλουμε τους πολίτες στη λογική των συγκρίσεων σε σχέση με την προσφορά του κάθε κόμματος στον τόπο και το λαό και όχι μόνον στη λογική των σκανδάλων και των συμψηφισμών. Για τα τελευταία έχουμε κάνει την αυτοκριτική μας, έχουμε ομολογήσει ότι έχουμε ευθύνες και ότι σήμερα για το ΠΑΣΟΚ η εξυγίανση του δημόσιου βίου είναι θέμα πρώτης προτεραιότητας.
Ναι λέμε την αλήθεια, αλλά δεν έχουμε πείσει ως πολιτικό δυναμικό ότι έχουμε πρώτοι εμείς κατανοήσει το μέγεθος των προβλημάτων και ότι εργαζόμαστε σκληρά για να φέρουμε αποτελέσματα, και το σημαντικότερο δεν έχουν πεισθεί οι πολίτες ότι ως στελεχιακό δυναμικό ΠΑΣΟΚ έχουμε αποβάλει νοοτροπίες και συμπεριφορές που παραμόρφωσαν την εικόνα του. Είναι έτσι η ώρα να πείσουμε όχι μόνον με τις θέσεις και το πρόγραμμά μας αλλά κυρίως με τη στάση ζωής μας, ότι είμαστε εδώ για να ανατρέψουμε τη σημερινή κατάσταση.
Εμείς τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ οφείλουμε να αναμετρηθούμε με τον εαυτό μας και να συνειδητοποιήσουμε ότι το «πρόβλημα είμαστε εμείς» και όχι κάποιοι άλλοι, να απαρνηθούμε τον κακό μας εαυτό και να πείσουμε ότι είμαστε στην πολιτική για να υπηρετήσουμε το δημόσιο συμφέρον. Να συνειδητοποιήσουμε επίσης ότι έχουμε χρέος να πείσουμε τους πολίτες ότι τα πράγματα δεν είναι όπως χθες, ότι έχουν ριζικά αλλάξει, ότι δεν μπορούμε να κινηθούμε με όρους παρελθόντος. Ότι για να πετύχουμε τους στόχους μας προϋπόθεση, και αναγκαίος όρος είναι η αλλαγή νοοτροπίας από όλους μας κυρίως από τις ηγεσίες της χώρας – πολιτικές, πνευματικές, δικαστικές, συνδικαλιστικές, επιχειρηματικές (θέλω να σταθώ πολύ περισσότερο στις πνευματικές δυνάμεις της χώρας). Ότι είμαστε έτοιμοι από την επόμενη κιόλας ημέρα των εκλογών, ως κυβέρνηση, να δείξουμε πως «κάτι το διαφορετικό», κάτι «μεγάλο γίνεται» στην πατρίδα μας, ότι την επόμενη μέρα αμέσως θα ξεμπερδέψουμε με τις ιστορικές καθυστερήσεις της χώρας, που στον πυρήνα τους έχουν το πελατειακό σύστημα, τις μικροιδιοκτησίες εντός του κράτους και τη διαφθορά. Ρήξεις, τομές και νέα νοοτροπία πρέπει να είναι οι άξονες της συνολικής μας πολιτικής δράσης, από όλους μας.
Είναι η ώρα να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας και να θέσουμε τους εαυτούς μας αλλά και την κοινωνία προ των ευθυνών μας. Το έργο μας ασφαλώς είναι πολύ δύσκολο αφού επιχειρείται κάτω από το συνεχώς ανανεούμενο στη χώρα νοσηρό κλίμα των σκανδάλων και της σκανδαλολογίας. Το ζητούμενο όμως είναι η ανατροπή του κλίματος, η υπεράσπιση και η αναβάθμιση της πολιτικής. Και αυτό είναι το κεντρικό μήνυμα της σημερινής μας συνάντησης.
Το επόμενο ερώτημα είναι προγραμματικό. Τι θα κάνουμε αύριο; Ποιες είναι οι μεγάλες μας προτεραιότητες;
Ο Πρόεδρος μας, ο Γιώργος Παπανδρέου, έχει ήδη ανακοινώσει τους πέντε εθνικούς μας στόχους και μια σειρά συγκεκριμένων μέτρων και πολιτικών, όπως και τον τρόπο χρηματοδότησης τους, που θεωρώ ότι κινούνται στην σωστή κατεύθυνση, στην κατεύθυνση «του διαφορετικού» και «του μεγάλου» και φυσικά δεν θα τις επαναλάβω. Στην τελική του ευθεία είναι άλλωστε και η διαμόρφωση του αναλυτικού πολιτικού μας προγράμματος.
Εγώ σήμερα εστιάζω τις προτάσεις μου στις μεγάλες επιλογές μας, που δεν έχουν ιδιαίτερο οικονομικό κόστος, αλλά που είναι όρος και προϋπόθεση για να μπει η χώρα σε μια νέα δημιουργική πορεία. Στέκομαι στην ανάγκη για αλλαγή συμπεριφορών και νοοτροπίας, που όμως προϋπόθεση έχουν την άμεση λήψη μέτρων για ένα ριζικά διαφορετικό τρόπο διακυβέρνησης και συνδέονται με τις μεγάλες τομές και ρήξεις που πρέπει να γίνουν, από την αυριανή μας κυβέρνηση αμέσως - τους πρώτους μήνες - με το ξεκίνημά μας.
Μεγάλες επιλογές θεωρώ:
1) Την πολιτική της ενότητας ηγεσίας και λαού που διασφαλίζεται μέσα από έναν ειλικρινή διάλογο με όλα τα πολιτικά κόμματα.
Στόχος μας πρέπει να είναι η εθνική συνεννόηση πάνω σ’ ένα συγκεκριμένο πλαίσιο προτάσεων και με αφετηρία τις προγραμματικές δηλώσεις της Κυβέρνησης. Αυτή την ανάγκη μπορεί να την διασφαλίσουν ηγέτες που πιστεύουν στην αναγκαιότητα του διαλόγου και των συνεργασιών και ένας τέτοιος ηγέτης είναι ο Γιώργος Παπανδρέου σε αντίθεση με τον σημερινό Πρωθυπουργό που επικαλείται την συναίνεση στο βωμό της εξυπηρέτησης των επικοινωνιακών σκοπιμοτήτων. Σε κάθε περίπτωση ένας τέτοιος διάλογος θα οδηγήσει σε μια διακριτή οριοθέτηση των συμφωνιών και διαφωνιών και «εν δυνάμει» θα ακυρώνει ανούσιες αντιπαραθέσεις και τεχνητές πολώσεις και εφήμερα κομματικά παιγνίδια, κυρίαρχα δυστυχώς στοιχεία του νέο-ελληνικού μας βίου.
2) Η εμπέδωση του διαλόγου, ως συστατικού στοιχείου του πολιτικού μας συστήματος.
Να ενστερνιστούμε την αρχή, ότι ο διάλογος είναι κομμάτι της δημοκρατίας, είναι ο βασικός συντελεστής για τη διαμόρφωση κλίματος συνεννόησης σε πολιτικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο που είναι και ο αναγκαίος όρος για την επίτευξη των εθνικών, αναπτυξιακών και κοινωνικών στόχων. Εμείς, με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (Ο.Κ.Ε.) θεσμοθετήσαμε τον κοινωνικό διάλογο, τον υπηρετήσαμε με αποτελέσματα (τα παραδείγματα του παρελθόντος), στην συνέχεια όμως τον εγκαταλείψαμε αφού τον διαχειριστήκαμε επιφανειακά. Σήμερα η σημασία του έχει κακοποιηθεί, αφού η κυβέρνηση τον χρησιμοποιεί ως άλλοθι αποφάσεων που έχουν ληφθεί.
3) Η αποκατάσταση της αρχής της νομιμότητας.
Είμαστε δυστυχώς η μόνη χώρα που δεν τηρούνται οι νόμοι. Υπάρχει καθεστώς ανομίας και ατιμωρησίας. Ο θεσμός της Δικαιοσύνης νοσεί βαθύτατα. Η εσωτερική ανεξαρτησία των δικαστών δέχεται καθημερινά πλήγματα και από την ίδια την ηγεσία της Δικαιοσύνης. Τα φαινόμενα που βιώνουμε την τελευταία πενταετία κυρίως στην κατεύθυνση συγκάλυψης των κυβερνητικών σκανδάλων δεν έχουν προηγούμενο. Εδώ επιβάλλεται να ληφθούν και θα ληφθούν τα πρώτα μέτρα για μια ανεξάρτητη Ελληνική Δικαιοσύνη.
4) Οι αλλαγές στο Πολιτικό Σύστημα. Η διαφθορά Χρειάζεται πρώτα από όλα να γίνουμε κράτος.
Δυστυχώς, το χειρότερο κακό που έκανε η τελευταία διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι η αποδιοργάνωση του κράτους, αχρηστεύοντας όσα είχε πετύχει η χώρα μεταπολιτευτικά στον τομέα αυτό κυρίως με τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ. Μπορεί κι εμείς να μην κάναμε τη διοικητική μεταρρύθμιση που χρειάζονταν αλλά η Νέα Δημοκρατία εξευτέλισε και αυτήν την έννοια της «επανίδρυσης του κράτους» αναβιώνοντας την εποχή του Κωλέττη στο δημόσιο.
Σήμερα η κοινωνία και ιδιαίτερα οι νέοι δεν ανέχονται άλλο αυτό το κράτος. Χρειάζονται πρώτα από όλα σεβασμό, χρειάζονται ισότητα ευκαιριών, χρειάζονται αξιοκρατία, χρειάζονται ισότιμη εξυπηρέτηση, χρειάζεται το ίδιο το Κράτος να τηρεί τους νόμους και να σέβεται τις δικαστικές αποφάσεις, επιβάλλεται να ακυρώσουμε το αίσθημα της κοινωνικής αδικίας που διαπερνά σήμερα το σύνολο σχεδόν του Ελληνικού Λαού.
Χωρίς τη δημιουργία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού και ανθρωποκεντρικού κράτους όχι μόνο δεν θα βγούμε από την κρίση, αλλά θα βγάλουμε τα μάτια μας μόνοι μας. Είναι έτσι η ώρα της ριζικής και έμπρακτης άρνησης των πάγιων δεδομένων του πολιτικού μας βίου με πρώτο το πελατειακό σύστημα και τη καταπολέμηση της διαφθοράς που μέσα από τον αχαλίνωτο κομματισμό και που έχει εμβολιάσει το σύνολο των κρατικών λειτουργιών και όχι μόνον. Είναι ριζωμένο στο σύνολο των δημοκρατικών μας θεσμών όπως είναι η Δικαιοσύνη, τα Πανεπιστήμια, τα Συνδικάτα, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ο Αθλητισμός και η Εκκλησία. Η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν είναι θέμα νόμων ή θέμα μόνον της Δικαιοσύνης, όπως η κάθε φορά Κυβέρνηση ισχυρίζεται. Είναι θέμα βαθύτατα πολιτικό, γιατί οι πολιτικοί δεν θελήσαμε να αντιμετωπίσουμε. Οι πελατειακές σχέσεις μας βόλευαν ή νομίζουμε ότι μας βολεύουν. Αυτή είναι δυστυχώς η αλήθεια. Μείναμε έτσι στα λόγια, στη σκανδαλολογία και τους συμψηφισμούς, φαινόμενα που δηλητηριάζουν τον δημόσιο βίο, που αποτέλεσαν και αποτελούν αρνητικό παράγοντα της κατάρρευσης όχι μόνον των ιδεολογιών αλλά και της ανάπτυξης και της κοινωνική συνοχής στη χώρα, φαινόμενα που έχουν παρασύρει στο ναδίρ την αξιοπιστία της πολιτικής μας λειτουργίας.
Είναι έτσι η ώρα να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις με συγκεκριμένα μέτρα πρόληψης και καταστολής αλλά και με απόλυτη διαφάνεια. Εδώ θα κριθεί και η ειλικρινής θέληση των πολιτικών ηγεσιών. Ο κ. Καραμανλής απέτυχε, χρεοκόπησε, γιατί ποτέ δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να συγκρουσθεί με τις εξουσίες αλλά έγινε έρμαιο των συμφερόντων που το κόμμα του υπηρετεί, γι’ αυτό δεν ανταποκρίθηκε ποτέ στο κάλεσμά μας για ουσιαστική συνεργασία. Ο Γιώργος Παπανδρέου το έχει κάνει «σημαία του», καταθέτει συγκεκριμένες προτάσεις, ζήτησε συνεργασία δυστυχώς σε «ώτα μη ακουόντων». Είμαι βέβαιος ότι σ’ αυτή τη μεγάλη και δύσκολη υπόθεση θα είναι μπροστάρης, έξω από σκοπιμότητες και χωρίς εκπτώσεις. Το οφείλει στο τόπο, το οφείλει ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους, το οφείλει στην μεγάλη υπόθεση της ανόρθωσης της αξιοπιστίας της πολιτικής και των πολιτικών, το οφείλει στον ίδιο του τον εαυτό. Γι’ αυτό το ζήτημα, όπως έγινε γνωστό, με κάλεσε να τον βοηθήσω ως άμεσος συνεργάτης του. Ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση, γιατί είναι για μένα άλλη μια μεγάλη πρόκληση για προσφορά ώστε να δοθούν άμεσες και ουσιαστικές απαντήσεις. Έχουμε και έχω καθαρές τις θέσεις ότι τίποτα δεν θα γίνει, ότι η χώρα δεν έχει μέλλον αν δεν αποκτήσει Κράτος Δικαίου, Κράτος Ισονομίας και Ισοπολιτείας, αν δεν χτυπηθεί στη ρίζα της η διαφθορά, που διαβρώνει τους δημοκρατικούς μας θεσμούς και διαφθείρει τις συνειδήσεις των πολιτών. Αν δεν εξαρθρωθούν τα εντός του Κράτους πελατειακά δίκτυα αλλά και οι μικροιδιοκτησίες που τις περισσότερες φορές δεν έχουν χρώμα αφού ξεπερνούν ιδεολογίες και πολιτικές ταυτότητες. Είναι δίκτυα συμφερόντων. Είναι κυκλώματα που δεν δρουν μόνο στο χώρο της δημόσιας διοίκησης και του ευρύτερου δημόσιου τομέα αλλά δυστυχώς δρουν και μέσα στα Πανεπιστήμια και μέσα στον κορυφαίο θεσμό της Δικαιοσύνης.
Για να γίνει αυτό προϋπόθεση είναι να ανατραπεί εδώ και τώρα η στρεβλή σχέση που διατηρούν τα κόμματα με τους θεσμούς και ιδιαίτερα με το Κράτος. Ας το συνειδητοποιήσουμε όλοι στο ΠΑΣΟΚ ότι η μεγάλη πρόκληση και το μεγάλο στοίχημα είναι να οικοδομήσουμε ένα κράτος Δικαίου και όχι ένα «Κράτος του ΠΑΣΟΚ» στη θέση του σημερινού Κράτους της Νέας Δημοκρατίας. Εδώ χρειάζεται η ανατροπή. Και ο Γιώργος Παπανδρέου έχει δείξει ότι έχει συνείδηση των νέων αναγκών και καθημερινά στέλνει αυτό το τεράστιο μήνυμα δημοκρατίας, ισονομίας και αξιοκρατίας στη χώρα. Για εμάς το δίλημμα δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο Κράτος, γιατί είναι ψευτοδίλημμα. Γιατί σήμερα προέχει ν’ αποκτήσουμε ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό κράτος που να τηρεί και να εγγυάται την αρχή της νομιμότητας και να προσδιορίζει με σαφήνεια το ρόλο του στη χάραξη και την υλοποίηση της οικονομικής μας πολιτικής.
5) Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας.
Μια άλλη κρίσιμη παράμετρος είναι ο τρόπος άσκησης της εξουσίας. Έχουμε ήδη δεσμευθεί και σωστά για ένα ευέλικτο και αποτελεσματικό σχήμα, για μια νέα και γενναία αποκεντρωτική προσπάθεια, για τον στόχο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ξεχωριστή όμως αξία έχει αυτό που καταγραφούμε ως ήθος και ύφος της εξουσίας όπως και εκείνο της στελέχωσης του Κράτους στην αρχή της αξιοκρατίας. Για εμάς «Ηθικόν δεν είναι μόνο το νόμιμον». Η πολιτική ηθική στη χώρα μας, είναι είδος «εν ανεπαρκεία» και είναι το ζητούμενο. Εδώ το έργο και οι ευθύνες ανήκουν κυρίως στην ηγεσία, στον Πρόεδρο αλλά και σε όσους θα απαρτίζουν την αυριανή συλλογική ηγεσία. Σωστές επιλογές, έλεγχος και τιμωρία είναι η καλή συνταγή. Τιμωρία για όλους γιατί η διαφθορά δεν έχει χρώμα, και ότι η τιμωρία για το πολιτικό προσωπικό και τους κρατικούς αξιωματούχους στο έγκλημα της κατάχρησης εξουσίας θα είναι παραδειγματική (Αλλαγές στο νόμο περί ευθύνης Υπουργών). Σωστές επιλογές σημαίνει έκφραση εμπιστοσύνης σε ανθρώπους προικισμένους με ικανότητες και ήθος αλλά και ουσιαστική διάθεση για προσφορά στο στόχο της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος και όχι της ιδιοτέλειας και του προσωπικού ή οικογενειακού πλουτισμού. Πρέπει επίσης να πούμε όχι στις υπερεκτιμημένες μετριότητες και τις κατασκευασμένες «αυθεντίες», που μας έρχονται από το παρελθόν.
Και αυτό συνδέεται με το πολυσυζητημένο θέμα της ανανέωσης. Είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι η χώρα έχει, όσο ποτέ άλλοτε, ανάγκη συμμετοχής στο πολιτικό και παραγωγικό σύστημα της χώρας νέων ανθρώπων. Νέων ανθρώπων ικανών, με γνώσεις αλλά και με ήθος, που να έχουν ιδανικά, που να υπηρετούν αξίες, που να θέλουν να υπηρετήσουν το δημόσιο συμφέρον. Και η χώρα μας ευτυχώς διαθέτει τεράστιο ανθρώπινο δυναμικό των παραπάνω προδιαγραφών. Είναι η ώρα των αρίστων και όχι των αρεστών όπως συνηθίζει να λέει ο Γιώργος Παπανδρέου.
Όλα αυτά δεν έχουν οικονομικό κόστος. Απαιτούν ισχυρή πολιτική βούληση και αναλυτική επεξεργασία των συγκεκριμένων μέτρων. Μπορώ σήμερα να σας διαβεβαιώσω, ότι υπάρχει η ισχυρή πολιτική βούληση και ότι είμαστε έτοιμοι ώστε το διαφορετικό και το μεγάλο, να το αισθανθούν οι πολίτες από τις πρώτες μέρες της νέας μας διακυβέρνησης. Το πολιτικό μας σύστημα, από τις πρώτες μέρες της νέας διακυβέρνησης, θα αποκτήσει μια νέα ταυτότητα, ένα άλλο πρόσωπο.
Το έβδομο ερώτημα συνδέεται με την οικονομική κρίση:Ποιο είναι το πρόγραμμα σας; Ποιες είναι οι προτεραιότητες σας;
Ξεκινάμε με την διαπίστωση ότι η χώρα σε δραματικές για την ανθρωπότητα ώρες πορεύεται στα τυφλά χωρίς σχέδιο, με μια φράση είναι «εκτός θέματος» και υπάρχει ζωτική ανάγκη να «μπούμε στο θέμα», να υπάρξει το δυνατό συντομότερο για την χώρα μια νέα αρχή.
Έχουμε καταθέσει αναλυτικά τις θέσεις μας και το ότι η κρίση αποτελεί και ευκαιρία για να ανατρέψουμε το σημερινό αναπτυξιακό μοντέλο που πνέει τα λοίσθια. Επιλογή μας είναι το αναπτυξιακό μοντέλο που εδώ και αρκετό καιρό το έχουμε προσδιορίσει με τον όρο Πράσινη Ανάπτυξη. Έχουμε επίσης ξεκαθαρίσει τι σημαίνει, γιατί το επιλέγουμε, ποιες είναι οι προϋποθέσεις και ποιες οι μεγάλες μας προτεραιότητες. Είναι ένα μοντέλο ανάπτυξης που στο κέντρο της έχει τον άνθρωπο και βασικό άξονα την επένδυση στη γνώση και την Παιδεία, στις νέες θέσεις εργασίας και το περιβάλλον. Είναι ένα μοντέλο που θα στηρίζει την πραγματική οικονομία, της γνώσης, της παραγωγής και της εργασίας.
Στη πρώτη περίοδο προτεραιότητα ασφαλώς θα έχει η σωτηρία της οικονομίας μας αλλά και που θα βρεθούν χρήματα για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις. Και εδώ όμως χρειάζεται πολύ δουλειά, που ξεκινάει από σήμερα. Και εδώ χρειάζεται αλήθειες, αφού πρέπει να πεισθούμε και να πείσουμε τους πολίτες ότι τα κεντρικά μας προβλήματα δεν είναι τα χρηματο-οικονομικά (είναι και αυτά) αλλά τα διαρθρωτικά, τα δομικά, ότι η κρίση δεν θα ξεπεραστεί με τις όποιες λογιστικές ή τεχνοκρατικές προσεγγίσεις αλλά ότι χρειάζεται πλήρης παραγωγική αναδιάρθρωση και μια αλλαγή νοοτροπίας. Να συνειδητοποιήσουμε την αναγκαιότητα για ανταγωνιστικότητα, για παραγωγή, για εξαγωγές, για την καταπολέμηση της ασυδοσίας στην αγορά αλλά και στην φοροδιαφυγή. Ότι η επιλογή για πράσινη ανάπτυξη δεν είναι μια εύκολη υπόθεση αλλά ότι είναι μονόδρομος, ότι θα έχει βραχυπρόθεσμο κόστος που θα κληθούμε να το πληρώσουμε όλοι μας αλλά με βάση τον άξονα της πολιτικής μας που είναι το στοιχείο της αναδιανομής και της στήριξης της εργασίας.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ούτε για μια στιγμή, ότι στις νέες συνθήκες η διατήρηση και διεύρυνση του κοινωνικού κράτους είναι η μεγάλη πρόκληση για τους σοσιαλιστές. Οι αυριανοί Υπουργοί μας πρέπει από σήμερα να έχουν αποδεχθεί την αρχή μας, ότι δηλαδή οι κοινωνικές δαπάνες είναι ταυτόχρονα και αναπτυξιακές, ότι τα οικονομικά προβλήματα δεν επιδέχονται ξεχωριστή αντιμετώπιση από τα κοινωνικά προβλήματα, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που το φάσμα της φτώχειας και της ανεργίας απειλεί την κοινωνία μας. Στο πρόγραμμά μας περιγράφεται το σύνολο της πολιτικής μας. Μένει τώρα οι προτάσεις μας να μπουν στη γνώση και στη βάσανο της κοινωνίας μέσα από ένα ανοιχτό δημόσιο διάλογο που έχει ήδη ξεκινήσει ώστε να πάρουν τα χαρακτηριστικά ενός νέου «Συμβολαίου με το Λαό» μιας Εθνικής και Κοινωνικής Συμφωνίας. Χωρίς την ενεργό συμμετοχή των πολιτών το εγχείρημα των αλλαγών δεν θα έχει επιτυχία.
Μην ξεχνάμε ότι είμαστε μια χώρα με ιδιαίτερα και συγκριτικά πλεονεκτήματα. Με αυτά θα διαμορφώνουμε το αναπτυξιακό και πολιτιστικό μας όραμα. Τονίζω όμως ότι χρειάζεται να συνεγείρουμε όλες τις δημιουργικές παραγωγικές, πνευματικές, καλλιτεχνικές δυνάμεις του τόπου, να εμπιστευτούμε τους νέους, να δώσουμε ευκαιρίες, να τους αφήσουμε πρωτοβουλίες. Η προσπάθεια, ο αγώνας πρέπει να είναι συλλογικός, την νέα Ελλάδα δεν μπορεί να την χτίσει μόνο του το ΠΑΣΟΚ.
Πρέπει όλοι μαζί να χτίσουμε τη Νέα Ελλάδα.
Και εδώ έρχεται το επόμενο ερώτημα. Αφού πρέπει όλο και περισσότεροι, με συναινέσεις να χτίσουμε την νέα Ελλάδα γιατί ο στόχος της αυτοδυναμία; Γιατί όχι συμμαχικές κυβερνήσεις;
Είναι αλήθεια ότι μία μεγάλη μερίδα των πολιτών – κυρίως από το χώρο μας - πιστεύει ότι για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων της χώρας χρειάζονται κυβερνήσεις συνεργασίας κυρίως με τον ΣΥΡΙΖΑ και κάποιοι λίγοι (περισσότεροι στο χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης) με την Νέα Δημοκρατία. Είναι μια λάθος εκτίμηση. Είμαι από εκείνους που πιστεύουν, ιδιαίτερα σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ότι η χώρα χρειάζεται μια ισχυρή κυβέρνηση και έναν δυνατό κυβερνήτη που να στηρίζεται σε μια άνετη Κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Χρειάζεται μια αυτοδύναμη και ισχυρή κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ που να λειτουργεί και ως εγγύηση της πολιτικής σταθερότητας. Η αναζήτηση συμφωνιών και συνεργασιών, που μπορεί να εκφρασθούν και με συμμετοχή προσώπων των άλλων πολιτικών χώρων στα κυβερνητικά και λοιπά δημόσια αξιώματα γίνεται πιο εύκολη και κυρίως πιο αποτελεσματική αν δεν είναι αντικείμενο «συναλλαγής», αλλά να εδράζεται σε αρχές και κοινούς στόχους.
Σε σχέση με το ΣΥΡΙΖΑ να διαλύσουμε τις αυταπάτες, να πούμε ευθαρσώς την αλήθεια από τώρα, ότι συνολικά κοινό πρόγραμμα για κυβέρνηση συνεργασίας αντικειμενικά δεν μπορεί να υπάρξει. Και δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί είναι τελείως διαφορετικοί οι στόχοι μας, αλλά και οι προτάσεις μας για τον τρόπο και την ουσία της αυριανής διακυβέρνησης. Επί μέρους κοινοί στόχοι ασφαλώς και υπάρχουν, και πρέπει να τους αναζητήσουμε και να δράσουμε μαζί. Είναι έτσι η ώρα να αρθούν οι όποιες συγχύσεις ώστε ο λαός μας να πάρει ώριμα και χωρίς ψευδαισθήσεις τις αποφάσεις του.
Η αλήθεια είναι ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ:
1) Δεν θέλει, δεν έχει ή δεν μπορεί να έχει, ρεαλιστικές προτάσεις για την επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων της χώρας. Δεν τον ενδιαφέρει «το εφικτό», αλλά μόνο «το επιθυμητό». Τα 15 σημεία προγραμματικών θέσεων που έδωσε στη δημοσιότητα συνθέτουν ένα άθροισμα στόχων που αν εφαρμοσθούν στο σύνολό τους πολύ απλά θα οδηγήσουν την χώρα σε αδιέξοδα, σε απομόνωση και θα συμβάλουν στην επιδείνωση της κοινωνικής κρίσης. Σε κάθε περίπτωση εκτίμηση μου είναι ότι στις πρώτες δυσκολίες της ενδεχόμενης κυβερνητικής συνεργασίας θα αποχωρήσουν, θα τα χρεώνουν όλα στο ΠΑΣΟΚ αφού στρατηγικός είναι ο στόχος τους για ακύρωση της φυσιογνωμίας μας. Η βέβαιη αποτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος θα οδηγήσει την χώρα σε ακυβερνησία και θα εξοβελίσει για πολλά χρόνια όχι μόνον το ΠΑΣΟΚ, αλλά όλες τις προοδευτικές δυνάμεις από την εξουσία.
2) Συγκροτείται από «πολιτικές δυνάμεις», που είναι ανύπαρκτες, εκτός φυσικά από τον Συνασπισμό. Είναι ένα άθροισμα «φιλόδοξων προσωπικοτήτων», που στο ενδεχόμενο κυβερνητικής συνεργασίας θα προέχει η προσπάθεια ικανοποίησης προσωπικών επιθυμιών, με ότι αυτό θα σημαίνει στην υποτιθέμενη κοινή προσπάθεια για την ανόρθωση της χώρας και την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. «Οι εκβιασμοί» θα είναι στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας.
3) Σταθερή γραμμή τους είχε η πολιτική των «ίσων αποστάσεων» και του «δικομματισμού». Θέλουν τον «εξοβελισμό» του ΠΑΣΟΚ από τον ευρύτερο χώρο των προοδευτικών δυνάμεων. Είναι μια ανιστόριτη κυρίως όμως μια επικίνδυνη για τα συμφέροντα του Λαού και της χώρας προσέγγιση.
4) Ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποκλείσει κάθε περιθώριο κυβερνητικής συνεργασίας.
Ευρωεκλογές
Στις 7 Ιουνίου διεξάγονται οι Ευρωεκλογές. Είναι ένας πολιτικός αγώνας ξεχωριστής σημασίας για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι για να ανατρέψουμε τους συσχετισμούς στο Ευρωκοινοβούλιο υπέρ των προοδευτικών και σοσιαλιστικών δυνάμεων. Για να ανατρέψουμε τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, για να υπερασπισθούμε και να οικοδομήσουμε την Κοινωνική Ευρώπη, να διασφαλίσουμε την εργασία, να προωθήσουμε την πράσινη ανάπτυξη, να προστατεύσουμε το περιβάλλον.
Ο δεύτερος είναι ότι πρέπει να πάρουν την μορφή δημοψηφίσματος καταδίκης της σημερινής κυβερνητικής πολιτικής. Τα αποτελέσματα θα προσδιορίσουν την δυναμική των πολιτικών πραγμάτων για την πορεία προς τις εθνικές εκλογές, για το χρόνο τους αλλά και για τις εξελίξεις στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Και είναι αυτό η μεγάλη τους ιδιαιτερότητα σε σχέση με όλες τις άλλες εκλογικές αναμετρήσεις για την Ευρωβουλή.
Χρειάζεται κατά συνέπεια η συστράτευση όλων μας για την ευρύτερη δυνατή συμμετοχή. Θέλουμε και μια δική μας μεγάλη νίκη ώστε να μη μένει και καμία αμφιβολία για την επίτευξη του στόχου της αυτοδυναμίας (να βοηθήσουμε τις οργανώσεις σε τοπικό επίπεδο).
Τέλος και για να μην μένει αναπάντητο και το ερώτημα αν θα είμαι και πάλι Υποψήφιος Βουλευτής, αυτό που με ειλικρίνεια μπορώ σήμερα να σας πω είναι:
Θέλω να επαναλάβω ότι είχα και έχω μαζί σας μία σχέση ζωής, κοινών αγώνων, συμπόρευσης και αγάπης και θέλω να σας την εκφράσω, για άλλη μια φορά. Γνωρίζετε ότι προσπάθησα με την δράση μου, τον λόγο μου και την στάση ζωής μου να υπηρετήσω το δημόσιο συμφέρον, να είμαι συνεπής. Με τους πολίτες της Β΄ Αθηνών διαμορφώσαμε ιδιαίτερους, ξεχωριστούς πολιτικούς και φιλικούς δεσμούς. Με τιμήσατε και με τιμάτε με την εμπιστοσύνη σας για πολλά χρόνια. Η αντοχή μου στο χρόνο θέλω να πιστεύω ότι είναι η αναγνώριση της θετικής μου ανταπόκρισης και στα δικά σας πολιτικά και κοινωνικά αιτήματα. Για όλους σας και για τον καθένα χωριστά έχω μόνο ευχαριστίες και ευγνωμοσύνη.
Σταθερή μου παραμένει η θέση ότι η πολιτική δεν είναι επάγγελμα και πολύ περισσότερο το αξίωμα του βουλευτή δεν είναι επάγγελμα. Είναι ύψιστη δημοκρατική λειτουργία, είναι επιλογή ζωής για προσφορά και δημιουργία. Μάχες εμπροσθοφυλακής κατά συνέπεια θα δίνω από το όποιο μετερίζι και πάντα με αυξημένο το αίσθημα της ευθύνης. Στις δύσκολες μάχες που έχουμε μπροστά μας θα είμαι παρών, θα είμαι στη διάθεση του Κινήματος και του Προέδρου μας για όπου θεωρηθεί ότι είμαι ικανός και χρήσιμος. Θα είμαι διαχρονικά στρατευμένος στη μεγάλη μας δημοκρατική παράταξη και στο ΠΑ.ΣΟ.Κ..
Το κρίσιμο για μένα, αλλά και το μείζον είναι ότι το ΠΑΣΟΚ είναι σήμερα εδώ. Είναι εδώ με εσάς, με τα πλατιά λαϊκά στρώματα, με τους νέους, τους μισθοσυντήρητους, τους άνεργους, τους αγρότες, τους μετανάστες, τους ανθρώπους που επιχειρούν, τους πνευματικούς δημιουργούς. Το κρίσιμο και το μεγάλο είναι ότι το ΠΑΣΟΚ παραμένει ο εκφραστής των λαϊκών συμφερόντων, ότι υπερασπίζεται τους αδυνάτους, ότι εμπνέει τις δημιουργικές δυνάμεις του τόπου, ότι είναι ο αταλάντευτος υποστηριχτής των εθνικών δικαίων, ότι το ΠΑΣΟΚ οραματίζεται και σχεδιάζει μια σύγχρονη ευρωπαϊκή Ελλάδα με κύρος και ρόλο στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι.
Και όσο το ΠΑΣΟΚ διατηρεί την αναγεννητική, την κινητήρια δύναμη της 35χρονης πορείας του, την ιδεολογία και τις αξίες του, ο Παπαϊωάννου θα είναι πάντα εδώ, θα είναι εδώ μαζί σας. Σαν ένας από εσάς. Πάντα μάχιμος και στην εμπροσθοφυλακή.
| 
