Την κατάργηση της διάταξης που αναφέρεται στην έννοια της επικρατούσας θρησκείας, τη θεσμική κατοχύρωση της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας και τη θεσμοθέτηση δύο νομοθετικών σωμάτων (Βουλή και Γερουσία) προτείνει, μεταξύ άλλων, ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Μιλτιάδης Παπαϊωάννου.

Αθήνα, 13-2-13

Έχουμε ένα καλό και προοδευτικό Σύνταγμα. Με βάση τις εξελίξεις και τις αρνητικές εμπειρίες από την εφαρμογή του, χρειάζονται αναμφιβόλως βελτιώσεις και αλλαγές. Το Σύνταγμα, όπως και το σύνολο του νομικού μας οικοδομήματος, πάσχουν στην στρεβλή εφαρμογή τους. Η ανομία και η ατιμωρησία είναι η κύρια αιτία των δεινών της χώρας μας. Οι ευθύνες εδώ ανήκουν πρωτίστως στις ηγεσίες της. Στις πολιτικές, πνευματικές, δικαστικές, συνδικαλιστικές κ.λ.π. Τα παραδείγματα πολλά, όπως:

• η κακή εφαρμογή των διατάξεων για τις ασυλίες των βουλευτών και ο νόμος περί ευθύνης Υπουργών.
• η απεργία των δικαστών. Το άρθρο 23 παρ.2 του Συντάγματος ρητά απαγορεύει την απεργία τους και όμως βιώσαμε και το «δικαίωμα των δικαστών στο δεν δικάζω».
• η άρνηση εφαρμογής του νόμου, για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, από τους Καθηγητές και Πρυτάνεις των Πανεπιστημίων!!!

• Κατάργηση του άρθρου 3 του Συντάγματος που αναφέρεται στην έννοια «της επικρατούσας θρησκείας».
• Κατάργηση της απαγόρευσης του προσηλυτισμού (άρθρο 13).
• Κατάργηση των διατάξεων για τον θρησκευτικό όρκο.
• Λειτουργία μη κρατικών, Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
• Θεσμική κατοχύρωση της εθνικής συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Το σύγχρονο Ευρωπαϊκό Δίκαιο της Εργασίας είναι το δίκαιο των συλλογικών συμβάσεων.

• Η αποσύνδεση της διάλυσης της Βουλής από την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας θα είναι μια σημαντική τομή. Είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα. Υπάρχουν αξιόλογες εναλλακτικές προτάσεις και έχουν κατατεθεί σε προγενέστερες συζητήσεις στη Βουλή.
• Ενίσχυση των εξουσιών του Προέδρου, όπως είναι η επιλογή των Προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας και των Προέδρων των Ανεξάρτητων Αρχών.

• Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών κρατών έχει δύο (2) Βουλές. Δύο Βουλές είχε θεσμοθετήσει και το Ελληνικό προοδευτικό Σύνταγμα του 1927.
• Σταθερή ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών. Σε περίπτωση «εκτάκτων» εκλογών ή νέα Βουλή να έχει περιορισμένη χρονική θητεία μέχρι τη σταθερή ημερομηνία.
• Ο αριθμός των βουλευτών να ορισθεί σε διακόσιους (200) και των γερουσιαστών έως εκατό (100).
• Κατάργηση του θεσμού των βουλευτών Επικρατείας.
• Καθιέρωση ασυμβίβαστου του έργου του Βουλευτή με εκείνο του μέλους της κυβέρνησης (Υπουργού, Υφυπουργού). Εδώ μπορεί να προβλεφθεί ποσοστό συμμετοχής.
• Ελάχιστο όριο για την εκλογή βουλευτή το 21ο έτος της ηλικίας (από το 25ο σήμερα).
• Αλλαγές στην οργάνωση και λειτουργία της Βουλής π.χ ανάθεση του Ελεγκτικού έργου της Βουλής (ερωτήσεις, επερωτήσεις βουλευτών) στις κοινοβουλευτικές επιτροπές.

•  Αλλαγή των ρυθμίσεων για την ποινική ευθύνη των Υπουργών (άρθρο 86). Η άσκηση της ποινικής δίωξης πρέπει να παραμείνει στη Βουλή με τη συνδρομή δικαστικού οργάνου. Κατάργηση των χρονικών ορίων της αποσβεστικής προθεσμίας. Ο χρόνος παραγραφής ο ίδιος για όλους τους Έλληνες πολίτες (ισχύει και σήμερα).

• Είναι λάθος ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης συνδέεται με τον τρόπο επιλογής της ηγεσίας της. Σε όλα σχεδόν τα Κράτη- Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Πρόεδρος των Ανωτάτων Δικαστηρίων διορίζεται από την εκτελεστική εξουσία. Σε κάθε περίπτωση η εκτελεστική εξουσία έχει σύμπραξη στον διορισμό του. Προτείνω όμως συμμετοχή της Βουλής και των ίδιων των δικαστών στην εκλογή της ηγεσίας τους. Έχω αναλυτική πρόταση.
• Χρειάζεται ριζική αλλαγή στη σύνθεση των Ανωτάτων Δικαστικών και Πειθαρχικών Συμβουλίων. Ένα καλό παράδειγμα συγκρότησής τους είναι εκείνο  της Ιταλίας με τη συμμετοχή δικαστών αλλά και προσωπικοτήτων του δημόσιου βίου που ορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τη Βουλή.
• Δεν συμφωνώ με την ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου. Οι αποφάσεις όμως των Ολομελειών του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για την αντισυνταγματικότητα ή μη των νόμων, πρέπει να είναι δεσμευτικές για τα κατώτερα δικαστήρια.
• Κατάργηση της διάταξης «ότι οι αποδοχές των δικαστικών λειτουργών είναι ανάλογες με το λειτούργημά τους και του δικαστηρίου «κακοδικίας» (άρθρα 88 και 99 του Συντάγματος). Η εκδίκαση των σχετικών διαφορών να ανατεθεί στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 100.
• Κατάργηση των στρατοδικείων και των Μικτών Ορκωτών Δικαστηρίων, με υπαγωγή των σχετικών υποθέσεων στην τακτική δικαιοσύνη.
• Το Ελεγκτικό Συνέδριο να αναβαθμιστεί σε κεντρικό ελεγκτικό όργανο της πολιτείας. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τον έλεγχο νομιμότητας των συμβάσεων να αποκτήσει αρμοδιότητα και για τον έλεγχο οικονομικότητας, αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των προγραμμάτων διαχείρισης του δημοσίου χρήματος. Να ασκεί τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων προς τα πολιτικά κόμματα, των εκλογικών δαπανών καθώς και του «Πόθεν Έσχες» των πολιτικών και των δικαστικών λειτουργών και επιβάλλει τις σχετικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των σχετικών διατάξεων.