Αθήνα 26/1/12

ΟΜΙΛΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ,
& ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ
ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ

ΤΟΝ ΓΡ. ΛΑΜΠΡΑΚΗ ΚΑΙ ΤΟΝ Γ. ΤΣΑΡΟΥΧΑ

 

Η κοινοβουλευτική τους ιδιότητα, βουλευτές της ΕΔΑ και οι δύο, αλλά και η δράση τους ήταν σταθμός μετεπιβίβασης σε νέους πολιτικούς και ιδεολογικούς αγώνες. Συνέχεια μίας γνήσιας και ειλικρινούς κοινωνικής καταξίωσης. Και αφετηρία ευρύτερων πρωτοβουλιών. Πολιτικών, κοινωνικών και ιστορικών.

Τα κινήματα ειρήνης της δεκαετίας του ΄60 δεν ήταν χαλαρές συγκεντρώσεις «μαζών» χωρίς ιστορική ταυτότητα. Η συμμετοχή σε αυτά αποτελούσε κατάθεση των ευγενέστερων συναισθημάτων και της πιο ισχυρής βούλησης ανάληψης προσωπικών και κοινωνικών κινδύνων. Τα κινήματα ειρήνης εκείνης της δεκαετίας είχαν ένα πλατύ διεκδικητικό πλαίσιο. Από την Ειρήνη μεταξύ των λαών και των κρατών, και την εξάλειψη της βίας μεταξύ τους, μέχρι την πολιτισμική άνοιξη που συνέδεε λαούς και ανθρώπους. Είχαν οικουμενικό χαρακτήρα. Στη χώρα μας ήταν κινήματα που συναντήθηκαν με τους σκληρούς μηχανισμούς του τότε επίσημου αστυνομικού κράτους, αλλά και των άλλων σκοτεινών μηχανισμών του παρακράτους. Ήταν όμως και οι δυο τους τολμηροί και γενναίοι. Συγκρούστηκαν με το αστυνομικό κράτος και παρακράτος εκείνη την σκληρή περίοδο. Περίοδο που δεν πρέπει, και δεν έχουμε δικαίωμα να την απενοχοποιήσουμε ιστορικά. Ούτε και τα πρόσωπα που λειτούργησαν μέσα σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο ούτε φυσικά τις ιδεολογίες που το έθαλψαν. Ο πρώτος, ο Γρηγόρης Λαμπράκης συγκρούστηκε όταν το παρακράτος έλεγχε και καθοδηγούσε το επίσημο κράτος. Ο δεύτερος, ο Γιώργης Τσαρουχάς συγκρούστηκε όταν το παρακράτος έβγαλε τη μάσκα του και παρίστανε το ίδιο την κρατική εξουσία. Συγκρούστηκαν. Δεν λύγισαν. Έτσι και οι δυο τους συνάντησαν την ιστορία. Στο βωμό της προσωπικής θυσίας.

Μέσα από τη ζωή, και τους αγώνες τους μπορούμε να διδαχθούμε πολλά τόσο σε ηθικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Μπορούμε από τη μία πλευρά να μιλούμε για την ηρωική δράση των ανθρώπων αυτών, από την άλλη, όμως, οφείλουμε να στεκόμαστε στα θεσμικά ελλείμματα μιας εποχής, κατά την οποία οι όροι του Κράτους Δικαίου και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης είχαν χάσει το εννοιολογικό τους περιεχόμενο. Τα δύο περιστατικά των βιαιοπραγιών που τους συνόδευσαν βαφτίστηκαν από το επίσημο Κράτος στη μία περίπτωση «τροχαίο ατύχημα» και στην άλλη «καρδιακή προσβολή». Χρειάστηκε το προσωπικό ήθος, η επαγγελματική ευσυνειδησία και το ελεύθερο φρόνημα κάποιων δικαστικών λειτουργών και δημοσιογράφων, για να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να μην φαλκιδευθεί η ιστορία.

Τιμάμε ξεχωριστά το Γρηγόρη Λαμπράκη και για μια πρόσθετη αιτία. Οι αγώνες και οι θυσίες του αποτέλεσαν τη μαγιά δημιουργίας μιας γιγαντιαίας νεολαιίστικης οργάνωσης. Οι δύο μεγάλες οργανώσεις νέων της εποχής, οι Λαμπράκηδες από τη μία και τα μέλη της Ελληνικής Δημοκρατικής Νεολαίας σάρωσαν προδικτατορικά όλη την Ελλάδα. Την λαμπάδιασαν με τα συνθήματά τους και τα τραγούδια τους. Οι νεολαίοι εκείνοι έγιναν μπροστάρηδες σε λαϊκούς αγώνες. Οι οργανώσεις τους φυτώρια για πρωτόγνωρη πολιτισμική ανάταση του λαού και του έθνους μας. Δεν λύγισαν στις διώξεις. Δεν υποτάχθηκαν στο παρακράτος. Το αποτέλεσμα ήταν η αποσταθεροποίηση του τότε καθεστώτος και η μεγάλη νίκη των προοδευτικών δυνάμεων τον Νοέμβριο του 1963.

Μόνο τα τανκς των συνταγματαρχών και η στρατιωτική βία κατάφεραν να πνίξουν εκείνη τη μοναδική ιστορικά άνοιξη της δεκαετίας του ΄60.
Η σημερινή αναφορά σε δύο γενναίους κοινοβουλευτικούς επιβάλλει και ένα πρόσθετο στοχαστικό και διαλεκτικό λόγο. Λόγο που πρέπει να απευθύνεται στις γενιές που δεν τους γνώρισαν από κοντά.

Τα κινήματα εκείνης της εποχής δεν επέβαλαν ετσιθελικά τη συμμετοχή του λαού. Κανένας κομματικός μηχανισμός δεν θα μπορούσε να μαζέψει εκατοντάδες χιλιάδες νέους και κοντά σε αυτούς εκατομμύρια από το λαό μας. Τα κινήματα της εποχής εκείνης είχαν σαφές διεκδικητικό πλαίσιο, είχαν όραμα και στρατηγική. Δεν ισοπέδωσαν. Ανέδειξαν την ιστορική αγωνιστική κληρονομιά μας και την εμπλούτισαν. Αυτή είναι η παρακαταθήκη των δύο αυτών κοινοβουλευτικών ανδρών. Και όσα μας θυμίζουν. Ιδιαίτερα σήμερα, σε μέρες οικονομικής, πολιτικής, ηθικής και κυρίως κοινωνικής κρίσης. Αυτή η παρακαταθήκη είναι και εντολή για θεσμική λειτουργία της πολιτικής. Να κρατήσουμε όρθιο και αποτελεσματικό, οραματικό και λειτουργικό το θεσμικό οικοδόμημα της χώρας μας.