Σήμερα νοιώθω ξεχωριστή τιμή και χαρά. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια Κυβερνητική πρωτοβουλία η οποία έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Αφετηρία της; Η ανάγκη να συμβάλουμε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση μιας βαθειάς κρίσης. Που έχει και θεσμικά χαρακτηριστικά. Μέθοδος, εργαλείο και μέσο είναι η Δικαιοσύνη. Στόχος της; Να κλείσουμε τις εκκρεμότητες του παρελθόντος. Όχι με ταφόπλακα. Μας ενδιαφέρει η διαρκής εκπομπή μηνυμάτων προς όλες τις κατευθύνσεις. Και προς το πολιτικό σύστημα. Και προς τους άλλους φορείς παραγωγής γεγονότων, ιδεών και φαινομένων ή άλλων αληθινών και γνησίων μορφών εξουσίας. Κυρίως, όμως, μας ενδιαφέρει η φυσική και ανεξάντλητη ροή μηνυμάτων, αξιών και ιδεών προς την κοινωνία και το λαό μας.  

            Να τελειώνουμε λοιπόν με το παρελθόν και τις εκκρεμότητές του. Και όσοι πρέπει να υποστούν το δικαστικό έλεγχο, να τον υποστούν. Η πλατιά κυριαρχία ενός αισθήματος ατιμωρησίας των στελεχών του πολιτικού και διοικητικού συστήματός μας, πρέπει να ανατραπεί. Η συντριπτική  πλειοψηφία του λαού μας έχει βαθειά ριζωμένη πεποίθηση ότι εμείς οι πολιτικοί δεν λογοδοτούμε στη Δικαιοσύνη για τις κατηγορίες ότι έχουμε διαπράξει, ενδεχομένως, αξιόποινες πράξεις. Και φυσικά στο τέλος δεν τιμωρούμαστε, αν και, κατά τη λαϊκή αντίληψη, υπάρχουν επαρκή στοιχεία.

Η ίδια η λαϊκή αντίληψη έχει γράψει τον κύκλο των ενόχων:

·         Πρώτα και πάνω απ’ όλα, το πολιτικό σύστημα. Ότι για λόγους διαχρονικής αλληλεγγύης ανεχόμαστε την αξιόποινη ή και ακραία ανήθικη συμπεριφορά στελεχών του πολιτικού συστήματος. Ή και συμψηφίζουμε τέτοιες συμπεριφορές.

Προσωπικά δεν δέχομαι την τόσο κατεδαφιστική κριτική των υπαρκτών πολιτικών δυνάμεων της Χώρας. Αναγνωρίζω φυσικά ότι δεν είναι λίγες οι φορές που ολιγωρήσαμε στον καταλογισμό ευθυνών ή στην επίσπευση διαδικασιών που οδηγούν στην επιβολή κυρώσεων μέσα από δικαιοπολιτικά άψογες διαδικασίες και εγγυήσεις.

·         Η ίδια η λαϊκή αντίληψη έχει εντάξει στον κύκλο των ενόχων και την ίδια τη Δικαιοσύνη. Η Δικαιοσύνη δεν απονέμεται. Έγκαιρα και γι’ αυτό  αποτελεσματικά. Η Δικαιοσύνη δεν είναι ορατή και παρούσα στον έλεγχο υποθέσεων διαφθοράς μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος και μείζονος δημόσιου συμφέροντος. Η Δικαιοσύνη δεν δικάζει και δεν τιμωρεί.

Ούτε και αυτή την βαθειά ριζωμένη αντίληψη συμμερίζομαι. Αναμφισβήτητα, υπάρχουν υποθέσεις και περίοδοι που η Δικαιοσύνη δεν ξεπέρασε ποικίλες αγκυλώσεις και υπόγειες δεσμεύσεις. Αδράνησε, μάλιστα, κάτω από σφιχτό και ασφυκτικό εναγκαλισμό πλοκαμιών της πολιτικής εξουσίας. Η ευθύνη είναι μοιρασμένη.

·         Στον κύκλο των ενόχων ένα μεγάλο λαϊκό ρεύμα εντάσσει και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Δεν αναδεικνύουν τους ενόχους. Δεν επιμένουν στην τιμωρία τους. Σκανδαλολογούν! Μόνο για τη διεύρυνση του ξεχωριστού μεριδίου από την μεγάλη πίτα της ακροαματικότητας  και θεαματικότητας. Δεν επιβραβεύουν τις ηθικές αξίες στη δημόσια ζωή. Συμβάλλουν στο να χαθούν τα ίχνη των ενόχων.

Και με αυτή την αντίληψη προσωπικά δεν συμφωνώ, σε μεγάλο βαθμό. Υποστηρίζω όμως, ότι δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναμφισβήτητα υπηρετούν την λαϊκή ενημέρωση και επικοινωνία πλην όμως δεν κατανοούν επαρκώς – έτσι τουλάχιστον θέλουν να δείξουν- τη θεσμική λειτουργία της πολιτικής και την διαχρονική αξία βασικών θεσμών της σημερινής δημοκρατικής κοινωνίας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που παίζουν με τους θεσμούς. Δεν είναι λίγοι που συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας εικόνας της Ελλάδας που την αδικεί. Και ανεξάρτητα από τον ακριβή αριθμό των τελευταίων, έχουν την ικανότητα να σχεδιάζουν και να διαμορφώνουν εικόνες και μηνύματα που συχνά υπερκαλύπτουν κάθε άλλη άποψη, κάθε άλλη ιδέα, κάθε άλλο μήνυμα.

Αυτό το αίσθημα της ατιμωρησίας έχει εκθρέψει μια άλλη ακραία μορφή αντίδρασης. Την ανομία! Δεν πρόκειται για απλή παραβίαση ή ακόμα και σύγκρουση με το νόμο. Δεν πρόκειται για μια προσπάθεια απάρνησης θεμελιωδών υποχρεώσεών μας ως πολιτών. Στην ουσία έχουμε μια μεθοδευμένη και ολοκληρωτική ανυπακοή στο νόμο. Θέλω να αποφύγω την απόδοση δραματικών χαρακτηριστικών σε μια συμπεριφορά που συμβάλλει αποφασιστικά στη δημιουργία  ενός αισθήματος συνολικής και διαρκούς παρακμής της Χώρας και του λαού της.

Δεν αντιστέκεσαι συμμετέχοντας αδάπανα σε λαϊκίστικα και όχι λαϊκά κινήματα όπως το «Δεν Πληρώνω». Γιατί πού στην ουσία καταλήγει ένα τέτοιο δήθεν κίνημα; Στη μετακύλιση των υποχρεώσεων και βαρών από το χρήστη (που έχει και κατέχει!) στον φορολογούμενο που δεν είναι απαραίτητα και χρήστης!

Δεν υπερασπίζεσαι τις ακαδημαϊκές ελευθερίες καταλαμβάνοντας τις αίθουσες διδασκαλίας και τα εργαστήρια έρευνας, στο όνομα της διαφορετικότητας της αντίληψης για το πώς θα οργανωθούν, πιο σύγχρονα, πιο δημιουργικά και πιο αποτελεσματικά τα πανεπιστημιακά πράγματα.

Δεν μπορεί να αξιώνεις τον σεβασμό που οφείλουμε όλοι στο διδάσκαλο, όταν εκείνος παροτρύνει, στο όνομα ξεπερασμένων αντιλήψεων, την ανυπακοή στο Νόμο που ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία το σύνολο των υπαρκτών πολιτικών δυνάμεων. Ακόμα και αν είσαι τόσο πεπεισμένος για το δίκαιο των αντιλήψεών σου, δεν επιτρέπεται και μάλιστα σε σένα Δάσκαλε του Δικαίου, να ασχημονούν θεσμικά απέναντι στο κορυφαίο θεσμό της Δημοκρατίας που είναι η Βουλή.

Κανένας δεν έχει δικαίωμα στην ανομία. Και μάλιστα στο πλαίσιο μιας δημοκρατικής Πολιτείας και Κοινωνίας που οικοδομήσαμε όλοι μαζί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Αγωνιώ. Συμμερίζομαι την αγωνία, νομίζω, όλων μας. Αν κάποιοι φλερτάρουν με τη χρεοκοπία της Χώρας, είναι κοντά με εκείνους που δεν νοιάζονται για το λαό μας. Νοιώθω απλός οπλίτης στη μεγάλη στρατιά εκείνων που θέλουμε να σώσουμε τη Χώρα. Που διεκδικούμε την οικονομική, πολιτική και ιδεολογική επιβίωση των Πανελλήνων. Είμαστε αντίθετοι με όλους εκείνους που χαιρέκακα θέλουν την επιστροφή του ελληνικού λαού και της Χώρας κοντά στα απολιθώματα χωρών και λαών, που ούτε τις ελευθερίες μας απόλαυσαν, ούτε τους καρπούς της δημιουργικής και γόνιμης ειρήνης γεύτηκαν, ούτε συμμερίστηκαν τις ρεαλιστικές - φιλόδοξες προοπτικές και ελπίδες που έσπειραν προηγούμενες γενιές.

Σφάλαμε. Αλλά δεν προδώσαμε. Υπερεκτιμήσαμε ίσως τις δυνάμεις μας, σε ένα κόσμο που πήγαινε διαρκώς μπροστά και δεν συναντούσε φανερά εμπόδια. Δεν αποδειχθήκαμε ιδιαίτερα συνετοί και φρόνιμοι. Αυτό είναι γεγονός. Αδικήσαμε ίσως τις επόμενες γενιές, στερώντας τους τις δικές τους ευκαιρίες. Αλλά το οικοδόμημα της Μεταπολιτευτικής Ελλάδας αντέχει. Έπρεπε να το είχαμε θωρακίσει σε πολλά μέρη του. Να αναλάβουμε την ευθύνη για όσα αστόχαστα πράξαμε. Αλλά και να μην παραιτηθούμε από την ευθύνη των αναγκαίων και ουσιαστικών πρωτοβουλιών ξεπεράσματος της παρούσας κρίσης.

Αγωνιώ και διεκδικώ στο όνομα των περισσοτέρων από εμάς την Εθνική Συνεννόηση. Μη τη μεταφράσετε σαν έκκληση συνεργασίας σε Κυβερνητικό, κομματικό ή άλλο επίπεδο. Διεκδικώ την εθνική συνεννόηση στο όνομα των διαφορετικών αντιλήψεων που έχουμε, είτε για την οικονομία, είτε για την κοινωνία, είτε για τα τρέχοντα προβλήματα που ως Κράτος αντιμετωπίζουμε. Να μας επικρίνετε. Να επιδιώκετε και να διευρύνετε την αποδοκιμασία μας. Αναδείξετε τις διαφορές μας. Να διεκδικείτε να κυβερνήσετε και εσείς τη Χώρα. Η παράκλησή μου όμως είναι ειλικρινής. Εθνική Συνεννόηση στη βάση. Αυτό είναι το περιεχόμενό της. Μην ενθαρρύνετε κατεδαφιστικές πρακτικές, γιατί όταν θα έρθει η ώρα σας, όταν πραγματικά σας καλέσει ο Λαός, τότε το μόνο περιεχόμενο της όποιας εξουσίας σας, δεν θα ξεπερνά την διαχείριση ερειπίων που εσείς θα έχετε προκαλέσει ή ενθαρρύνει ή υποθάλψει ή ανεχτεί. Εθνική Συνεννόηση στη βάση, προϋποθέτει ότι οι ηγεσίες της Χώρας έχουν αποδεχθεί στο σύνολό τους ένα ελάχιστο επίπεδο κανόνων και αξιών. Ακόμα και στην πιο φρικώδη φάση των μεταξύ μας ρήξεων. Βρισκόμαστε στη δίνη τεραστίων εξελίξεων που ούτε οι πρωταγωνιστές είναι γνωστοί σε όλους, ούτε έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες νομιμοποίησής τους. Ούτε οι ταυτότητες είναι δεδομένες.

Θέλω τη Δικαιοσύνη «Κυρία» στο ιστορικά διαμορφωμένο και προσδιορισμένο και Συνταγματικά καταγεγραμμένο ρόλο της. Δεν περιορίζεται στην επίλυση των διαφορών και την εμπέδωση της κοινωνικής ειρήνης. Δεν επιδιώκει συγκρουσιακές σχέσεις με τις άλλες εξουσίες του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Δεν θέλω να την επιβαρύνουμε με ρόλους για τους οποίους δεν έχει η ίδια ούτε προετοιμαστεί, ούτε γαλουχηθεί. Την θέλω παιδαγωγό της κοινωνίας. Με αξίες και ιδανικά που έχουν καταγραφεί θεσμικά. Παιδαγωγό στα δημοκρατικά ιδανικά. Την θέλω «Τιμωρό» της παρανομίας. Την προτρέπω να αντισταθεί στην ανομία. Γνωρίζω, όμως, και τα όριά της. Δεν αναφέρομαι στα όποια ενδεχόμενα ελαττώματα των ανθρώπων που την υπηρετούν. Δεν πρόκειται η Δικαιοσύνη να επιλύσει την κρίση που μαστίζει αυτό τον καιρό τη Χώρα μας. Αυτή η ευθύνη επιβαρύνει εμάς του πολιτικούς. Αυτή η ευθύνη ανήκει στο λαό μας.

Μέσα σε τέτοιες σκέψεις γεννήθηκε η ιδέα και η πρόταση της σημερινής νομοθετικής πρωτοβουλίας. Πρέπει να επιβεβαιώσουμε, και με το παρόν Νομοσχέδιο, μια μεγάλη μας επιλογή. Διαφάνεια στη δημόσια ζωή του τόπου και αντίστοιχα καταπολέμηση της διαφθοράς. Είναι και αυτό μια μεγάλη εθνική προτεραιότητα. Είναι και αυτό ένας διαχρονικός και διαρκής Εθνικός στόχος. Έχω την εκτίμηση ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για μια γενναία και τολμηρή αναθεώρηση του Συντάγματος. Ιδίως στα θέματα της κατοχύρωσης της διαφάνειας και των προληπτικών εγγυήσεων και κατασταλτικών μηχανισμών κατά της δημόσιας διαφθοράς. Μέχρι τότε, πολλά μπορούμε να κάνουμε. Ένα από αυτά είναι και η υπερψήφιση του Νομοσχεδίου που συζητάμε σήμερα.

Πρέπει οι υποθέσεις και οι κατηγορίες για δημόσια διαφθορά, να ερευνώνται και να εκδικάζονται μέσα σε εύλογο και συντομότερο, το δυνατό, χρονικό διάστημα. Η έρευνα να υποστηρίζεται από όλες τις δικαιοκρατικά  αναγκαίες εγγυήσεις. Τα καθήκοντα της δικαστικής διαλεύκανσης ανατίθενται σε έμπειρους δικαστές, που υποστηρίζονται τεχνοκρατικά. Έτσι  η Ανάκριση θα είναι διεισδυτική και αποτελεσματική. Και μια ρύθμιση εξαιρετικής επικαιρότητας. Το Νομοσχέδιο καταλαμβάνει και τις εκκρεμείς υποθέσεις.

Αν η Χώρα και ο Λαός μας χρειάζεται ένα νέο ξεκίνημα, μια Νέα, θα έλεγα, Μεταπολίτευση, τότε οι λογαριασμοί μας με το παρελθόν θα πρέπει να κλείσουν. Και να συμφωνήσουμε στο άνοιγμα ενός ιδιότυπου αλληλόχρεου λογαριασμού. Με μία σημαντική διαφορά. Στις αμοιβαίες εγγραφές «δούναι και λαβείν», δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, καμία δεν θα καταχωρείται χωρίς αιτιολογία και τεκμηρίωση.