Μιλτιάδης Ηλ. Παπαϊωάννου*

Ιούνιος 2018

Για την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»

H οργάνωση της δικαιοσύνης.

Το δικαστικό μας σύστημα, ως διοικητικός μηχανισμός, είναι αναχρονιστικό. Χρειάζεται νέος σxεδιασμός. Με άμεσες παρεμβάσεις σε όλους τους τομείς που συνθέτουν το πρόβλημα. Στον επανασχεδιασμό του δικαστικού χάρτη, στην διαβάθμιση των οργανικών θέσεων δικαστών και εισαγγελέων, στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών, στον τρόπο διοίκησης των δικαστηρίων, στην αναβάθμιση των υποδομών, στην αποδοτικότερη αξιοποίηση του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού.

Η δικαστική χωροταξία είναι κρίσιμη παράμετρος  που επηρεάζει  την αποτελεσματική λειτουργία της δικαιοσύνης. Στη χώρα μας δεν υπάρχει ορθολογική κατανομή των δικαστηρίων. Η χωρική αρμοδιότητα των δικαστηρίων χρονολογείται από την εποχή του Όθωνα. Οι οριακές αλλαγές που στο μεταξύ συντελέστηκαν, χειροτέρεψαν τα πράγματα. Έγιναν στο βήμα εξυπηρέτησης πελατειακών επιδιώξεων. Σήμερα στο πεδίο της  τακτικής δικαιοσύνης  λειτουργούν δέκα επτά (17) Εφετεία, πενήντα τρία (53) Πρωτοδικεία και  εκατόν σαράντα (140) Ειρηνοδικεία. Στη διοικητική δικαιοσύνη λειτουργούν εννέα (9) διοικητικά Εφετεία και τριάντα (30) διοικητικά Πρωτοδικεία. Ο αριθμός είναι υπερβολικός. Δημιουργεί από τα πράγματα πολλά λειτουργικά προβλήματα και αδικαιολόγητο δημοσιονομικό κόστος. Λείπει προσωπικό κυρίως δικαστικοί υπάλληλοι. Πολλά δικαστήρια στεγάζονται σε «άθλια» κτίρια. Δημιουργούνται προβλήματα για την εγκατάσταση και την παραγωγική λειτουργία νέων ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης των δικαστικών υποθέσεων.

Η σημερινή διάταξη είναι αναχρονιστική, γιατί τα συγκοινωνιακά, πληθυσμιακά και συναλλακτικά δεδομένα έχουν αλλάξει ριζικά. Επιβάλλεται ο άμεσος επανασχεδιασμός με βάση τις πραγματικές ανάγκες. Η εξυπηρέτηση τοπικιστικών και συνδικαλιστικών πιέσεων δεν μπορεί να είναι το εμπόδιο του  αναγκαίου εξορθολογισμού. Τα τελευταία χρόνια τοπικιστικές και μικροπολιτικές πιέσεις οδήγησαν δυστυχώς την πολιτεία να ιδρύσει και δεύτερο Εφετείο στην Κρήτη, στη Δυτική Στερεά Ελλάδα, στο Βόρειο Αιγαίο και στην Εύβοια, την ώρα που σε ολόκληρη τη Μακεδονία λειτουργούν δυο Εφετεία.

 Κατευθυντήριες οδηγίες  για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει διατυπώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αποτελεσματικότητα της Δικαιοσύνης (CEPEJ).  Με αναφορές σε ασφαλή κριτήρια, όπως είναι η πληθυσμιακή πυκνότητα, το μέγεθος του δικαστηρίου, η γεωγραφική τοποθεσία σε συνδυασμό με το δίκτυο μεταφορών, η ροή των διαδικασιών και ο φόρτος εργασίας.

 Στη χώρα μας, για το πεδίο της  διοικητικής δικαιοσύνης το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει διατυπώσει συγκεκριμένες και απολύτως τεκμηριωμένες προτάσεις. Οι κάθε φορά κυβερνήσεις, δυστυχώς τις αγνοούν, αφού δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στο πρόσκαιρο πολιτικό κόστος.

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης επιβάλλεται να υιοθετήσει χωρίς χρονοτριβή τις προτάσεις του Σ.τ.Ε για την διοικητική δικαιοσύνη, να δρομολογήσει τις προβλεπόμενες διαδικασίες για τον εξορθολογισμό της δικαστηριακής οργάνωσης της τακτικής δικαιοσύνης.  Με την σύμπτυξη πρωτοδικείων και εφετείων και την παράλληλη πρόβλεψη για σύσταση μεταβατικών εδρών. Ιδιαίτερα για τα νησιά. Η εισαγωγή της τηλεδιάσκεψης διευκολύνει τα πράγματα. Ώριμες είναι και οι συνθήκες κατάργησης των Ειρηνοδικείων. Με την ενοποίηση των μονομελών δικαστηρίων του πρώτου βαθμού απονομής της δικαιοσύνης. Η ένταξη των ειρηνοδικών, η βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη με εκείνη των πρωτοδικών επιβάλλεται να γίνει με μεταβατικές διατάξεις. οι σκέψεις Στη συνέχεια, να επανακαθορίσει τις οργανικές θέσεις Δικαστών, Εισαγγελέων και δικαστικών υπαλλήλων. Ο εξορθολογισμός του δικαστικού μας ιστού θα επιφέρει εξοικονόμηση δικαστικής ενέργειας, συντομότερο χρόνο στην απονομή της δικαιοσύνης, αλλά και ικανό δημοσιονομικό όφελος. Αντί για τα παραπάνω ο Υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής ανακοίνωσε απόφασή του για τριχοτόμηση του Πρωτοδικείου Αθηνών. Μόνος του. Χωρίς αναφορές σε κριτήρια. Χωρίς διαβούλευση με τον δικηγορικό σύλλογο και τις δικαστικές ενώσεις. Οι «κακές γλώσσες» ισχυρίζονται ότι υπάρχει κίνητρο. Στις επόμενες εκλογές σχεδιάζει να εγκαταλείψει την εκλογική του περιφέρεια, στη Ζάκυνθο. Επιθυμεί να είναι υποψήφιος βουλευτής στη Β΄ Αθηνών. Η χωροταξία της δικαιοσύνης για άλλη μια φορά στο βωμό εξυπηρέτησης των πελατειακών σχέσεων. Η χώρα για άλλη μια φορά οπισθοδρομεί.

*Είναι δικηγόρος και πρώην Υπουργός.