Μία πρόταση του Μιλτιάδη Παπαϊωάννου για έναν αξιόπιστο μηχανισμό παρακολούθησης και ελέγχου της δημοσιονομικής πολιτικής και της ορθής εκτέλεσης του Προϋπολογισμού.

   Ένα ολοκληρωμένο πλέγμα προτάσεων καταθέτει ο πρόεδρος τη επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και ένας από τους εμπειρότερους βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, σχετικά με την αξιοπιστία της δημοσιονομικής διαχείρισης, που αποκτά ιδιαίτερη σημασία μετά τα όσα έγιναν με τα οικονομικά της χώρας.

Ο κ. Παπαϊωάννου απέστειλε επιστολή στον πρόεδρο της Βουλής κ. Φίλιππο Πετσάλνικο, στα μέλη της Επιτροπής του Κανονισμού της Βουλής, στον Υπουργό Οικονομικών κ. Γιώργο Παπακωνστανίνου και στον Υπουργό Επικρατείας κ. Χάρη Παμπούκη, προς τους οποίους εκθέτει τις απόψεις του και τις πρότασεις αυτές. Το πλήρες κείμενο της επιστολής έχει ως εξής:

"Ένας από τους λόγους που η χώρα μας διατηρεί, για μακρά χρονική περίοδο, μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και υπέρογκο δημόσιο χρέος είναι ότι δεν έχει έναν αξιόπιστο μηχανισμό παρακολούθησης, αξιολόγησης και ελέγχου της κάθε φορά ασκούμενης δημοσιονομικής πολιτικής και της ορθής εκτέλεσης του Προϋπολογισμού. 
Τέτοιους θεσμούς έχουν πολλές χώρες και η εμπειρία διδάσκει ότι έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας αλλά και στη διαμόρφωση κανόνων αξιοπιστίας, διαφάνειας και λογοδοσίας σε σχέση με τις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές  πολιτικές των κυβερνήσεων.
      Αυτό το θεσμικό κενό φαίνεται ότι έρχεται να καλύψει η πρότασή σας, για ίδρυση στη Βουλή Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους, το οποίο θα λειτουργεί ως διοικητική υπηρεσία, σε επίπεδο τμήματος και με στόχο την «υποβοήθηση του έργου της Βουλής, ειδικότερα δε της Επιτροπής του Απολογισμού και του Γενικού Ισολογισμού του Κράτους και ελέγχου της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους». Το γραφείο θα υπάγεται διοικητικά στο Γενικό Γραμματέα της Βουλής και για τη στελέχωσή του προτείνεται να συσταθούν δέκα (10) θέσεις προσωπικού, κυρίως επιστημονικού.
      Θεωρώ ότι η πρότασή σας αν και συνιστά πρόοδο, με ότι σήμερα ισχύει, δεν θα δώσει ουσιαστικές απαντήσεις στο πρόβλημα της χώρας μας που αυτή την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης είναι και η αποκατάσταση της αξιοπιστίας σχετικά με τη συνολική πορεία των δημόσιων οικονομικών μας, γεγονός που συνδέεται με τις υπαρκτές ανησυχίες των αγορών ομολόγων και όχι μόνον. Μια ακόμη κλασική δημόσια υπηρεσία, με περιορισμένες αρμοδιότητες, δεν θα πείσει κανέναν για την αντικειμενικότητα και την αποτελεσματικότητα της λειτουργίας της. 

   Για τον λόγο αυτό φρονώ ότι, σήμερα η χώρα μας χρειάζεται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, μία μεγάλη θεσμική αλλαγή που να εγγυάται και να σηματοδοτεί τη διασφάλιση αποτελεσματικού και διαφανούς ελέγχου των δημοσίων οικονομικών. Η επίτευξη του παραπάνω στόχου, απαιτεί την δημιουργία ενός πολιτικά ουδέτερου και ανεξάρτητου ειδικού φορέα, που θα υπάγεται στη Βουλή.

Στην πράξη τέτοια παραδείγματα λειτουργούν σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες και στις Η.Π.Α., οι σχετικές όμως υπηρεσίες έχουν θεσμοθετηθεί, είτε ως ανεξάρτητες δημοσιονομικές αρχές (Συμβούλια ή Επιτροπές) είτε ως αυτοτελής υπηρεσία της Βουλής, με εγγυήσεις ανεξαρτησίας από την πλειοψηφία της και την Κυβέρνηση, αλλά και με μεγάλο εύρος αρμοδιοτήτων. Οι αρχές αυτές δεν περιορίζονται μόνο στην υποβοήθηση του έργου της Βουλής και των βουλευτών και δεν εξαντλούν τις αρμοδιότητές τους στον τακτικό (διμηνιαίο) έλεγχο, της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού. Έχουν ως πρόσθετο και σημαντικό έργο την ανάλυση και αξιολόγηση όλων των στοιχείων του Προϋπολογισμού, των προβλέψεων για τα δημόσια έσοδα και δαπάνες, τη μελέτη και αξιολόγηση των νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης και των επιπτώσεων των δαπανών τους στην πιστή εκτέλεση του Προϋπολογισμού, αλλά και στην διατηρησιμότητα των μακροχρόνιων δημοσιονομικών μεγεθών. Για το σκοπό αυτό, η νέα αρχή θα πρέπει να εκπονεί εκθέσεις και να καταθέτει αναλύσεις, που να είναι άμεσα διαθέσιμες όχι μόνον στο Κοινοβούλιο, αλλά και στο κοινό, τους πολίτες. Έτσι μόνον θα διασφαλιστεί η διαφάνεια αλλά και η λογοδοσία, στοιχεία αναγκαία για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών αλλά και των διεθνών αγορών και οργανισμών στη δημοσιονομική μας πολιτική. Είναι αυτονόητο ότι οι εκθέσεις και οι αναλύσεις της συγκεκριμένης υπηρεσίας, δεν θα περιέχουν κανενός είδους πολιτικές προτάσεις και συστάσεις αφού δεν θα χαράζουν πολιτική, θα ελέγχουν όμως και θα αξιολογούν τη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πορεία των δημοσίων οικονομικών.

Για τους παραπάνω λόγους, οι προτάσεις μου είναι:

1)  Αν επιλέξουμε την ίδρυση αυτοτελούς υπηρεσίας της Βουλής, τότε η διάρθρωση  και η λειτουργία της να γίνει στα πρότυπα του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής (άρθρα 160 και επομ.) με την προσθήκη ότι ο Διευθυντής να επιλέγεται από την Διάσκεψη των Προέδρων, σύμφωνα με το άρθρο 14 του κανονισμού της Βουλής και να έχει πενταετή θητεία. Η υπηρεσία ν’ αποτελείται κυρίως από οικονομολόγους και αναλυτές δημοσιονομικής πολιτικής, οι οποίοι δεν θα έχουν μόνιμη σχέση απασχόλησης. Είναι αυτονόητη η συνεργασία με άλλους επιστημονικούς φορείς και ιδρύματα και ιδιαίτερα με το Ελεγκτικό Συνέδριο.
2) Αν επιλέξουμε την ίδρυση ανεξάρτητης δημοσιονομικής αρχής, ο αριθμός των μελών του συμβουλίου να είναι σχετικά μικρός (τρία ή πέντε μέλη) και φυσικά η επιλογή τους να γίνεται από την Διάσκεψη των Προέδρων, όπως παραπάνω αναφέρω. Η αρχή θα υπάγεται και θα χρηματοδοτείται από τον Προϋπολογισμό της Βουλής.

Όσον αφορά τη στελέχωση της υπηρεσίας (Συμβούλιο της Βουλής, ή ανεξάρτητη αρχή) ο αριθμός του εξειδικευμένου προσωπικού θεωρώ ότι πρέπει να είναι διπλάσιος του προτεινομένου (περίπου 20) με την παράλληλη συνεργασία και αξιοποίηση προσωπικού από φορείς του Δημόσιου Τομέα ή  Πανεπιστημιακούς με μερική απασχόληση.

Όλα τα παραπάνω φρονώ ότι, συνθέτουν μία πρόταση που καθιστά αξιόπιστη τη δημοσιονομική μας πολιτική, που θα συμβάλει, τόσο στην δημοσιονομική πειθαρχία όσο και στον καθησυχασμό των αγορών κυρίως όμως ενισχύει την άσκηση δημοκρατικού ελέγχου επί της εκτελεστικής εξουσίας".