Πρόσκληση για νέα κοινωνική συμφωνία
Βάσεις η αναδιανομή, η ισότητα ευκαιριών σε εργασία εκπαίδευση
και η κοινωνική ασφάλιση
Από τον Μιλτιάδη Παπαϊωάννου,
πρώην υπουργό, υποψήφιο βουλευτή του ΠΑΣΟΚ στη Β’ Αθηνών
Στη χώρα μας, το κοινωνικό κράτος, ως επιστέγασμα μακροχρόνιων κοινωνικών αγώνων, είναι έργο του ΠΑΣΟΚ. Στην Ελλάδα, πριν από το 1981, η έννοια του κοινωνικού κράτους εξαντλείται σε μια υποτυπώδη ασφάλιση γήρατος και ασθένειας και σε μια ευκαιριακή πολιτική παροχών, κυρίως κατά την προεκλογική περίοδο.
Με μια ιστορική καθυστέρηση που μετρά δεκαετίες, διαμορφώθηκαν, αλλά και εφαρμόστηκαν ολοκληρωμένες κοινωνικές πολιτικές. Συγκροτήθηκαν νέοι κοινωνικοί θεσμοί, επεκτάθηκε και αναβαθμίστηκε η κοινωνική ασφάλιση, αυξήθηκε το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων και των συνταξιούχων και βελτιώθηκε ουσιαστικά η κοινωνική προστασία. Οι κοινωνικές δαπάνες αυξήθηκαν με εντατικούς ρυθμούς και σήμερα έχουν φτάσει τις δαπάνες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η αποδυνάμωση του κοινωνικού κράτους που σήμερα παρατηρείται οφείλεται σε συνειδητή πολιτική της Νέας Δημοκρατίας, αφού η έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι ξένη με το αξιακό της πλαίσιο.
Το ΠΑΣΟΚ, στις νέες συνθήκες του 21ου αιώνα, καλείται, ως αυριανή κυβέρνηση, να συνεχίσει και να διευρύνει το έργο της κοινωνικής δικαιοσύνης. Εδώ θα κριθεί η επιτυχία ή η αποτυχία του, άλλωστε εδώ κρίνονται και οι σύγχρονες ιδεολογικές διαφορές. Το έργο, ασφαλώς, είναι δύσκολο, αφού πρέπει να υλοποιηθεί σε μια περίοδο που οι φιλελεύθερες και οι νεοφιλελεύθερες ιδέες φαίνεται να κυριαρχούν. Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ότι τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα είναι διαφορετικά από εκείνα του χθες.
Το νέο κοινωνικό κράτος πρέπει να οικοδομηθεί όχι μόνο με βάση τις αρχές της αναδιανομής και της αλληλεγγύης, αλλά και τις αρχές της ισότητας των ευκαιριών, της ελευθερίας και της ευημερίας. Το ελάχιστο της νέας μας αναπτυξιακής και κοινωνικής συμφωνίας οριοθετείται στα παρακάτω σημεία:
-Η αναδιανομή του κοινωνικού προϊόντος είναι ευθύνη του κράτους και παραμένει το βασικό μέσο για την επίτευξη των κοινωνικοπολιτικών μας στόχων.
-Η παροχή σε όλους τους πολίτες της ισότητας των ευκαιριών για συμμετοχή ιδιαίτερα στην εκπαίδευση και την εργασία γίνεται με ευθύνη του κράτους. Η επένδυση στη γνώση είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο για την καταπολέμηση του σύγχρονου κοινωνικού αποκλεισμού.
-Η κοινωνική ασφάλιση είναι το κεντρικό μας πρόβλημα και μέλημα. Ξεκινούμε με γνώση ότι οι εισροές του κοινωνικού μας συστήματος δεν αρκούν, ότι η αλληλεγγύη των γενεών, πάνω στις οποίες οικοδομήθηκαν τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, έχει μπει από τα πράγματα σε αμφισβήτηση. Κατά συνέπεια πρέπει να αναζητηθούν νέες λύσεις στη βάση ότι το κοινωνικό κράτος δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς κοινωνικές ασφαλίσεις στους τομείς γήρατος, ασθένειας και ανεργίας και χωρίς την εξασφάλιση ενός ελάχιστου ορίου εισοδήματος για όλους τους πολίτες και ιδιαίτερα για τους συνταξιούχους.
Είναι οι παραπάνω οι ελάχιστες προκλήσεις που έχουμε χρέος να ανταποκριθούμε, είναι οι βάσεις της νέας μας κοινωνικής συμφωνίας.