Συνέντευξη στο περιοδικό "Κοινωνική Επιθεώρηση"

31-01-2014



1.     Επιχειρήσατε στη θητεία σας ορισμένες μεταρρυθμίσεις στο ασφαλιστικό σύστημα; Τι πέτυχε και τι όχι;

Μιλτιάδης Παπαϊωάννου: Η κοινωνική ασφάλιση διέρχεται διεθνώς κρίση. Στη χώρα μας, εδώ και πολλά χρόνια, η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης είναι το σημαντικότερο διαρθρωτικό πρόβλημα της οικονομίας και της κοινωνίας. Τα αίτια της κρίσης κοινά σχεδόν για όλες τις χώρες εκφεύγουν των ερωτημάτων σας.
Το 1996 όταν ανέλαβα το Υπουργείο Εργασίας κινήθηκα στον άξονα ότι για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει δύο (2) προϋποθέσεις:
  • α. Η ανάγκη διαμόρφωσης μιας ευρύτερης κοινωνικής συμφωνίας τόσο για το μέγεθος του προβλήματος, όσο και της ανάγκης για ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές, που θα κατοχυρώνουν τον υποχρεωτικό και δημόσιο χαρακτήρα της.
  • β. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στηριγμένο στις αρχές της ανταποδοτικότητας και της αλληλεγγύης των γενεών, με τελικούς αλλά και ενδιάμεσους στόχους.
      Στο πλαίσιο αυτό, το 1997, με πρωτοβουλία μου οργανώθηκε και ολοκληρώθηκε ένας πρωτόγνωρος για τη χώρα μας κοινωνικός διάλογος, με τη συμμετοχή δεκαοκτώ κοινωνικών εταίρων, που κατέληξε σε συγκεκριμένα πορίσματα για τα βήματα μιας ολοκληρωμένης ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Όλα αυτά αποτυπώθηκαν στο Σύμφωνο Εμπιστοσύνης προς το 2000, που ήταν για την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ η αφετηρία μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών, όχι μόνον για την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, αλλά και για τις εργασιακές σχέσεις.
      Στη διάρκεια της θητείας μου και με βάση την κοινωνική συμφωνία, ως πλέον σημαντικές μεταρρυθμίσεις, καταγράφω:
  • Τη μετατροπή του Ο.Γ.Α. σε κύριο ταμείο ασφάλισης των αγροτών. Οι αγρότες μας, εντάχθηκαν στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις.
  • Τη σύσταση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (Ο.Α.Ε.Ε), με τη συγχώνευση του Τ.Ε.Β.Ε, του Ταμείου Εμπόρων και του Ταμείου Συντάξεων Αυτοκινητιστών (Τ.Σ.Α).
  • Την κατάργηση ή συγχώνευση άλλων εβδομήντα (70) ασφαλιστικών ταμείων, μεταξύ και εκείνων των «εργατοπατέρων». Ο στόχος, την τετραετία 2000-2004, ήταν να ολοκληρωθεί το οριστικό οργανωτικό σχήμα του ασφαλιστικού μας συστήματος, με την συγκρότηση τριών (3) ταμείων κύριας ασφάλισης.
  • Τα μέτρα για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής με τη δημιουργία μηχανισμών ελέγχου, με την ασφάλιση των νέων μορφών εργασίας (π.χ. μερική απασχόληση, τηλεργασία κ.λ.π.), με την εισαγωγή του Ολοκληρωμένου Προγράμματος Πληροφορικής (Ο.Π.Σ), αλλά και με την νομιμοποίηση των οικονομικών μεταναστών. Με το τελευταίο μέτρο, πλέον των άλλων πλεονεκτημάτων, 370.000 οικονομικοί μετανάστες εντάχθηκαν στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας. Να σημειώσω εδώ ότι η εισφοροδιαφυγή, με όλες τις μορφές της, είναι ο βασικός παράγοντας υπονόμευσης του ασφαλιστικού μας συστήματος.
  • Την καθιέρωση της λίστας για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων. Τον πρώτο χρόνο εφαρμογής της υπήρξε μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης στο ποσοστό 30% περίπου. Δυστυχώς η λίστα καταργήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με αποτέλεσμα την αύξηση των ανεξέλεγκτων δαπανών στον τομέα τις ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Σήμερα, ευτυχώς, επαναφέρθηκε σε ισχύ μαζί με την σωστή πολιτική ενίσχυσης «των γενοσήμων».
  • Με τη θεσμοθέτηση του ΕΚΑΣ, για την οικονομική ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων, που δεν έχουν εισοδήματα από άλλες πηγές. Να σημειωθεί εδώ ότι η οικονομική επιβάρυνση δεν αφορά το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, αλλά τον κρατικό προϋπολογισμό. Στην ουσία είναι ένα προνοιακό επίδομα.
  • Τη σύσταση Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής και Υπηρεσίας Ελέγχου της Φαρμακευτικής δαπάνης στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου.
  • Με τη θεσμοθέτηση σταθερών επενδυτικών κανόνων για την αξιοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας των Ταμείων με διασφάλιση από «διαχειριστικούς κινδύνους». Να υπενθυμίσω εδώ ότι το σύνολο της κινητής περιουσίας των ταμείων το 1993 ήταν τρία (3) δις ευρώ και στο τέλος του 2004 ήταν είκοσι έξι (26) δις ευρώ (από τα στοιχεία των κοινωνικών Προϋπολογισμών)!!! Δυστυχώς η νομοθεσία άλλαξε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με τα γνωστά αποτελέσματα «των δομημένων ομολόγων».
  • Τη θεσμοθέτηση περιορισμών στην απασχόληση των συνταξιούχων και την ασφάλιση «των ιεροδούλων».
  • Δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους νέους και τους μακροχρόνια ανέργους
  •  Την προκήρυξη διαγωνισμού και την ανάθεση αξιόπιστων μελετών των απαιτουμένων, στη συνέχεια, διαρθρωτικών αλλαγών, που θα εξασφαλίζουν σε βάθος χρόνου την ομαλή εξέλιξη και λειτουργία του συστήματος. Το ολοκληρωμένο και κοινωνικά συμφωνημένο σχέδιο μεταρρυθμίσεων του ασφαλιστικού μας συστήματος, δυστυχώς, στην πορεία εγκαταλείφθηκε με αποτέλεσμα να έχουμε στη συνέχεια αποσπασματικές, τις περισσότερες φορές, αναγκαίες αλλά και βίαιες ανατροπές.
  • Τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και της εξυπηρέτησης του πολίτη (π.χ. λειτουργία της τριψήφιας γραμμής 184 και το άνοιγμα των υπηρεσιών για τους πολίτες από τις 8:00 έως τις 14:00).
 2.     Πάμε σε ιδιωτικοποίηση των συντάξεων και των άλλων κοινωνικών παροχών;
 
Μιλτιάδης Παπαϊωάννου: Η επικράτηση των οικονομικά φιλελεύθερων πολιτικών στον χώρο της Ευρώπης, που ιστορικά είχε θεμελιωθεί το ισχυρό κοινωνικό κράτος, δυστυχώς, αργά αλλά σταθερά, προς τα εκεί οδηγούν τα πράγματα.
 
3.     Τι αρνητικό θα διορθώνατε στη σημερινή κατάσταση;
 
Μιλτιάδης Παπαϊωάννου: Στα στενά δημοσιονομικά πλαίσια, εκείνα που θεωρώ ως προτεραιότητα είναι η θεσμοθέτηση κανόνων δικαιοσύνης, τόσο στον τομέα των εσόδων (πάταξη εισφοροδιαφυγής) όσο και στον τομέα του ύψους των συντάξεων. Η ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων πρέπει να είναι μια άλλη μεγάλη προτεραιότητα.
 
4.     Πιστεύετε ότι οι συντάξεις και οι άλλες παροχές στο μέλλον θα επανέλθουν στα επίπεδα πριν από τα μνημόνια;
 
Μιλτιάδης Παπαϊωάννου: Στο ορατό μέλλον της δεκαετίας πιστεύω πως όχι.
 
5.     Τι μέτρα θα προτείνατε για τη βιωσιμότητα ενός κοινωνικά αποδεκτού ασφαλιστικού συστήματος;
 
Μιλτιάδης Παπαϊωάννου: Το σημερινό σύστημα εισροών, εκροών και με όσα διαχειριστικά μέτρα και να ληφθούν δεν είναι βιώσιμο. Το μέλλον της κοινωνικής ασφάλισης και στη χώρα μας είναι σε μεγάλη απειλή. Για το λόγο, αυτό επαναφέρω την πρόταση, που είχα καταθέσει ως αρμόδιος Υπουργός το 1999, ότι χρειάζεται η θεσμοθέτηση γενικού κοινωνικού πόρου που θα εγγυάται την ελάχιστη εθνική σύνταξη για όλους τους Έλληνες και στη συνέχεια το σύστημα να λειτουργεί με βάση την αρχή της ανταποδοτικότητας. Η καθιέρωση της εθνικής (βασικής) σύνταξης πρέπει να είναι υπόθεση του συνόλου της κοινωνίας. Η σύσταση εθνικού κεφαλαίου στο «ταμείο αλληλεγγύης των γενεών» είναι μια σωστή επιλογή που δεν πιστεύω ότι μπορεί να δώσει την οριστική απάντηση στο μεγάλο ζητούμενο της βιωσιμότητας του ασφαλιστικού μας συστήματος.
 

 



Σκέψείς & Προτεραιότητες

  • Επιτάχυνση απονομής Δικαιοσύνης

    Στο χώρο της Δικαιοσύνης πρέπει να κάνουμε πολλά, να κάνουμε άλματα μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα

  • Η Αναθεώρηση του Συντάγματος

    Έχουμε ένα καλό και προοδευτικό Σύνταγμα. Με βάση τις εξελίξεις και τις αρνητικές εμπειρίες από την εφαρμογή του, χρειάζονται αναμφιβόλως βελτιώσεις και αλλαγές. Το Σύνταγμα, όπως και το σύνολο του νομικού μας οικοδομήματος, πάσχουν στην στρεβλή εφαρμογή τους...

    Περισσότερα »

  • Οικονομική Κατάσταση

    ...Εδώ φαίνεται ότι οι ηγεσίες της χώρας δεν έχουν συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και ότι την οικονομική κατάσταση πρέπει να τη βγάλουμε όλοι μαζί πέρα...

    Περισσότερα »